صورت وضعیت

 آموزش کاربرد تخصصی اتوکد برای مهندسین دفتر فنی و مترور حرفه ای

با استفاده از این دوره سرعت عملکرد خود را در دفتر فنی و متره و برآورد تا 500% افزایش دهید

1-تعاریف و اصطلاحات

صورت وضعیت نویسی یک فرآیند مهم در پروژه‌های معماری و عمران است که به ثبت وضعیت مالی و پیشرفت فیزیکی یک پروژه می‌پردازد.

موافقت نامه یا قرارداد:

موافقتنامه یا قرارداد صورت وضعیت نویسی در حوزه معماری و عمران یک ابزار حقوقی و مالی است که بین طرف‌های مختلف یک پروژه ساختمانی منعقد می‌شود. این موافقتنامه ها جزء اصولی برنامه مدیریت پروژه هستند و جزء مواردی که به طور معمول در این نوع توافق‌نامه‌ها مورد بحث قرار می‌گیرد عبارتند از:

شرایط پرداخت: این بخش تعیین می‌کند که چگونه و به چه زمانی پیمانکار مبالغ مالی خود را به صاحب پروژه ارائه می‌دهد. این ممکن است شامل زمانبندی صدور صورت وضعیت‌ها و مقدار دقیق پرداخت‌ها باشد.

ضمانت‌ها و تضمینات: این بخش به مسائلی اختصاص دارد که معمولاً به تضمین کیفیت اجرای پروژه و همچنین ضمانت ادامه کارها بعد از اتمام پروژه مربوط می‌شود.

تعهدات طرفین: شامل تعهدات صاحب پروژه و پیمانکار در زمینه‌های مختلف مانند ارائه مدارک فنی، ایمنی، و زمانبندی اجرای پروژه است.

تغییرات و افزایش کار: در این بخش، رویکردهای مربوط به تغییرات در طرح پروژه یا افزایش کار و تاثیرات آن بر هزینه و زمان، مشخص می‌شود.

تعیین مسئولیت‌ها و وظایف: این بخش به توضیح وظایف دقیق هر طرف و همچنین مسئولیت‌های آنها در طول اجرای پروژه می‌پردازد.

شرایط خاتمه پروژه: شامل مواردی مانند شرایط پایان کارها، تحویل مستندات فنی، و هرگونه تاثیرات مالی مرتبط با پایان پروژه است.

حقوق و تعیین جریمه: شامل هزینه‌ها، جریمه‌ها و حقوق مربوط به تأخیرها، کیفیت ناپایدار، یا سایر تعلل‌ها است.

ضمانت بانکی: صاحب پروژه ممکن است از پیمانکار خواسته باشد تا مبلغی را به عنوان ضمانت به صورت بانکی ارائه دهد، که در صورت عدم اجرای تعهدات، از آن استفاده شود.

موافقتنامه صورت وضعیت نویسی به عنوان یکی از ابزارهای اصلی مدیریت پروژه به‌کار می‌رود و نقاط مختلف آن نقطه نظرها و انتظارات هر دو طرف را در خصوص پروژه مشخص می‌کند.

شرایط عمومی پیمان: (نشریه 4311)

بله، در حوزه معماری و عمران، شرایط عمومی معمولاً در قسمتی از مستندات پیمان (مانند نشریه 4311 که در ایران استفاده می‌شود) مندرج می‌شوند. این شرایط عمومی، قوانین و ضوابط مشترکی هستند که برای همه پروژه‌های ساختمانی یکسان استفاده می‌شوند. در اینجا چند نکته در مورد شرایط عمومی پیمان به عنوان نمونه از نشریه 4311 برای صورت وضعیت نویسی ذکر می‌شود:

تعاریف و اصطلاحات:

تعاریف و اصطلاحات مورد استفاده در سند پیمان و صورت وضعیت نویسی، برای جلوگیری از ابهام در تفاهمات.

استانداردها و مقررات:

ارجاع به استانداردها و مقررات مربوط به اجرای پروژه، ایمنی، کیفیت، و موارد دیگر که باید رعایت شوند.

تعهدات طرفین:

توضیح وظایف و تعهدات صاحب پروژه و پیمانکار به طور دقیق.

حقوق و تعیین جریمه:

مقررات مربوط به حقوق و تعیین جریمه در صورت تأخیر یا عدم انجام تعهدات به موقع.

شرایط پرداخت:

زمانبندی و شرایط مربوط به پرداخت مبالغ صورت وضعیت‌ها و همچنین توضیحات در مورد تخفیفات یا جریمه‌های مرتبط با پرداخت‌های تاخیری.

تعویض و افزایش کار:

رویکردها و مقررات مربوط به تغییرات در طرح پروژه یا افزایش کار و تأثیرات آن بر هزینه و زمان.

ضمانت‌ها و تضمینات:

شرایط مربوط به ضمانت‌های بانکی یا تضمینات دیگر که صاحب پروژه ممکن است از پیمانکار بخواهد.

شرایط خاتمه پروژه:

موارد مربوط به تحویل مستندات فنی، تحویل محل، و هرگونه تاثیرات مالی مرتبط با پایان پروژه.

جزئیات فنی:

مشخصات فنی و مهندسی که باید رعایت شود.

حل اختلافات:

رویکردها و روش‌های مقرر شده برای حل اختلافات بین طرفین.

شرایط عمومی به عنوان یک بخش مهم از پیمان، اطلاعاتی را فراهم می‌کنند که برای اجرای موثر و مدیریت صحیح پروژه حائز اهمیت می‌باشند.

شرایط خصوصی پیمان: (نشریه 4311)

شرایط خصوصی در نشریه 4311 ممکن است به موارد خاص و منحصر به فرد پروژه اشاره کنند و در واقع بخشی از شرایط عمومی پیمان باشند که به پروژه خاص شما اختصاص دارند. در اینجا چند مثال از مواردی که ممکن است در شرایط عمومی خصوصی مندرج در نشریه 4311 برای صورت وضعیت نویسی آمده باشد:

تعهدات ویژه پروژه:

توضیح وظایف و تعهدات خاص برای پروژه مورد نظر، از جمله اهداف خاص، نقاط حساس، و موارد دیگر.

شرایط اجرایی خاص:

مشخصات خاصی در مورد اجرای پروژه که ممکن است بر اساس نیازهای خاص پروژه شما تنظیم شده باشند.

اطلاعات مربوط به تجهیزات و مواد:

تعیین شرایط خاصی در مورد نوع مواد، تجهیزات، یا فناوری‌های خاص که باید در پروژه استفاده شوند.

تعهدات بهبود کیفیت:

شرایط و تعهدات خاصی برای بهبود کیفیت ساخت و ساز و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته.

شرایط مالی خاص:

موارد خاص مربوط به هزینه‌ها، محدودیت‌های مالی، و شرایط پرداخت خاص برای پروژه.

شرایط اداری خاص:

تعیین شرایط اداری خاصی که باید در حین اجرای پروژه رعایت شوند.

تشویق‌ها و تنبیهات خاص:

تعیین تشویق‌ها و تنبیهات خاصی که به صاحب پروژه و پیمانکار تعلق دارد.

شرایط حقوق مالکیت معنوی:

اطلاعاتی در مورد حقوق مالکیت معنوی مانند حق اطلاعات فنی و غیره.

ضمانت‌ها و تضمینات خاص:

شرایط خاص مربوط به ضمانت‌ها و تضمینات که ممکن است از پیمانکار خواسته شود.

شرایط مربوط به حفاظت از محیط زیست:

مقررات خاص برای حفاظت از محیط زیست و استفاده از تکنولوژی‌های سبز و پایدار.

این موارد تنها نمونه‌هایی هستند و ممکن است شرایط عمومی خصوصی بر اساس نوع پروژه و نیازهای خاص صاحب پروژه اختصاص داشته باشند. اطلاعات دقیق تر در نشریه 4311 یا مستندات پروژه خودتان قابل دریافت خواهد بود.

کارفرما:

صاحب پروژه یا کارفرما، شخص یا سازمانی است که پروژه را می‌سفارش داده و مسئول تصمیم‌گیری‌ها و مدیریت کلیه ابعاد پروژه است. در صورت وضعیت نویسی، نقش کارفرما به چندین جنبه مختلف تقسیم می‌شود:

تعیین وظایف و مسئولیت‌ها:

کارفرما در صورت وضعیت نویسی مسئولیت‌ها و وظایف خود و همچنین پیمانکار را مشخص می‌کند. این شامل ارتباطات، تحویل مستندات فنی، و سایر موارد مرتبط با پروژه است.

تعیین زمانبندی:

کارفرما مشخص می‌کند که زمانبندی پروژه چگونه باید باشد و مهلت‌های مختلف را تعیین می‌کند. این شامل زمان‌بندی اجزای مختلف پروژه و تحویل مراحل مختلف است.

تعیین شرایط پرداخت:

کارفرما در صورت وضعیت نویسی شرایط پرداخت به پیمانکار را مشخص می‌کند. این شامل مقادیر صورت وضعیت‌ها، تعیین زمان پرداخت، و شرایط مرتبط با این امور است.

ضوابط اجرایی:

کارفرما شرایط و ضوابط اجرایی پروژه را مشخص می‌کند. این می‌تواند شامل مقررات ایمنی، کنترل کیفیت، و دیگر مسائل مرتبط با اجرای فیزیکی پروژه باشد.

موافقت به تغییرات:

در صورتی که نیاز به تغییرات در پروژه پیش بیاید، کارفرما مسئول تصویب و موافقت با این تغییرات است. این ممکن است تغییر در زمانبندی، هزینه‌ها یا سایر جنبه‌های پروژه باشد.

مدیریت مالی:

کارفرما مسئول مدیریت مالی پروژه است و بر اساس صورت وضعیت‌های نویسی و مطالبات پیمانکار، پرداخت‌های مالی را انجام می‌دهد.

تضمین کیفیت:

کارفرما مسئولیت تعیین استانداردها و تضمین کیفیت در ساخت و ساز پروژه را دارد و اطمینان حاصل می‌کند که تمامی نقاط فنی و کیفیتی مورد توافق را پیمانکار اجرا می‌کند.

حل اختلافات:

در صورت بروز اختلافات بین پیمانکار و کارفرما، کارفرما مسئول حل و فصل این اختلافات است و ممکن است از روش‌های توافقی یا حتی داوری استفاده کند.

نقش کارفرما در صورت وضعیت نویسی اساسی است و بر اساس تعهدات و مسئولیت‌هایی که در این سند مشخص می‌شوند، مدیریت و نظارت بر پروژه را انجام می‌دهد.

پیمانکار:

پیمانکار یا پیمان‌گذار نیز در صورت وضعیت نویسی در حوزه معماری و عمران نقش مهمی ایفا می‌کند. این نقش به انجام کارها و تعهدات فنی و مالی بر اساس مفاد صورت وضعیت نویسی ارتباط دارد. در زیر، برخی از نقاط کلیدی مربوط به پیمانکار در صورت وضعیت نویسی ذکر شده‌اند:

تعهدات فنی و اجرایی:

پیمانکار ملزم به انجام تعهدات فنی و اجرایی پروژه است که در صورت وضعیت نویسی مشخص شده‌اند. این شامل اجرای طراحی، ساخت، نصب تجهیزات، و دیگر وظایف مشخص شده در قسمت‌های مختلف پیمان نویسی است.

زمانبندی پروژه:

پیمانکار ملزم به رعایت زمانبندی پروژه است که در صورت وضعیت نویسی تعیین شده است. تعهد به تحویل مراحل مختلف پروژه در زمان مقرر یکی از وظایف اصلی پیمانکار است.

تدابیر ایمنی:

پیمانکار باید تدابیر ایمنی را برای جلوگیری از حوادث و ایمن نگه داشتن محل کار اجرایی کند. این تعهدات ممکن است در صورت وضعیت نویسی به صورت خاص ذکر شوند.

کنترل کیفیت:

پیمانکار مسئول اجرای کنترل کیفیت در طول انجام پروژه است. این شامل استفاده از مواد مطابق با استانداردها، انجام آزمون‌ها و بازرسی‌های کیفیت است.

تغییرات و افزایش کار:

اگر تغییرات یا افزایش کار در طول پروژه پیش بیاید، پیمانکار ملزم به اجرای آن با رعایت شرایط مشخص شده در صورت وضعیت نویسی است.

پرداخت‌ها و صورت وضعیت:

پیمانکار باید در زمانهای مشخص شده در صورت وضعیت نویسی درخواست‌های صورت وضعیت را ارائه کرده و دریافت پرداخت‌ها را مدیریت کند.

تضمینات و ضمانت‌ها:

پیمانکار مسئول ارائه ضمانت‌های مورد نیاز در صورت وضعیت نویسی و همچنین انجام تعهدات مربوط به تضمینات می‌باشد.

حل اختلافات:

در صورت بروز اختلافات بین پیمانکار و کارفرما، پیمانکار ممکن است طبق شرایط مندرج در صورت وضعیت نویسی درخواست حل و فصل اختلافات را داشته باشد.

اطلاع رسانی و گزارش‌گیری:

پیمانکار مسئول اطلاع رسانی به کارفرما و تهیه گزارش‌های مربوط به پیشرفت پروژه است.

پایان پروژه و تحویل:

پیمانکار در نهایت مسئول تحویل پروژه به کارفرما می‌باشد و باید مطابق با شرایط صورت وضعیت نویسی این اقدام را انجام دهد.

این نکات به طور خلاصه نشان‌دهنده نقش و مسئولیت‌های پیمانکار در صورت وضعیت نویسی در حوزه معماری و عمران هستند. این نوع مستندات از اهمیت زیادی برای مدیریت صحیح پروژه و حفظ حقوق و تعهدات هر دو طرف پروژه برخوردار است.

 آموزش کاربرد تخصصی اتوکد برای مهندسین دفتر فنی و مترور حرفه ای

با استفاده از این دوره سرعت عملکرد خود را در دفتر فنی و متره و برآورد تا 500% افزایش دهید

مدیر طرح:

مدیر طرح (Project Manager) در صورت وضعیت نویسی در حوزه معماری و عمران نقش مهمی ایفا می‌کند. این فرد مسئولیت اجرایی پروژه را بر عهده دارد و با مدیریت تیم‌ها، تنظیم زمانبندی، ارتباط با مختلف اراکان پروژه، و انجام سایر وظایف مدیریتی و مهندسی مرتبط با پروژه ساختمانی مشغول به کار است. در صورت وضعیت نویسی، مدیر طرح باید به موارد زیر توجه داشته باشد:

زمانبندی پروژه:

مدیر طرح مسئول تدوین و نظارت بر زمانبندی پروژه است. او باید اطمینان حاصل کند که فعالیت‌ها در زمان مناسب اجرا شده و هماهنگی مناسب بین مختلف اراکان حفظ شود.

تدارک مواد و تجهیزات:

ایشان باید اطمینان حاصل کند که تمامی مواد و تجهیزات مورد نیاز برای پروژه به موقع و با کیفیت مناسب تأمین شده باشند.

مدیریت تیم:

مدیر طرح بر عهده دارد تیم‌های مختلف پروژه را مدیریت کند، از جمله تیم‌های مهندسی، ساخت، و مدیریت پروژه. او باید تجربه‌ی مدیریت تیم‌های گوناگون را داشته باشد.

ارتباطات:

مدیر طرح باید ارتباطات موثری با تمامی اراکان پروژه، از جمله کارفرما، پیمانکاران، مهندسان، و سایر مراجع مربوطه داشته باشد. اطلاع‌رسانی دقیق و به‌موقع از وظایف اصلی اوست.

مدیریت هزینه‌ها:

مدیر طرح باید مسئول مدیریت هزینه‌های پروژه باشد و تمامی هزینه‌ها را با توجه به بودجه موردنظر کنترل کند.

کنترل کیفیت:

او باید اطمینان حاصل کند که تمامی فعالیت‌ها با رعایت استانداردها و مشخصات فنی اجرا شوند و کیفیت پروژه حفظ شود.

تدابیر ایمنی:

مدیر طرح مسئول اجرای تدابیر ایمنی در پروژه است و باید اطمینان حاصل کند که همه اعضای تیم در شرایط ایمن کار می‌کنند.

تسریع در حل مشکلات:

مدیر طرح باید توانایی حل مشکلات فوری را داشته باشد و به صورت سریع و کارآمد به چالش‌های پروژه پاسخ دهد.

مدیریت تغییرات:

او باید تغییرات ممکن در طول پروژه را مدیریت کند و اطمینان حاصل کند که تغییرات با رعایت مقررات و تأثیرات آنها بر زمان و هزینه‌ها اعمال شوند.

گزارش‌گیری:

مدیر طرح مسئول تهیه گزارش‌های پیشرفت پروژه است و باید به کارفرما و سایر مراجع مربوطه گزارش دقیق و به‌روز ارائه دهد.

مدیر طرح با مسئولیت‌های متنوع در تمام مراحل پروژه ساختمانی سر و کار دارد و اطمینان از پیشرفت صحیح پروژه، مدیریت منابع، و حفظ کیفیت به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی اوست.

مهندس مشاور:

مهندس مشاور (Consultant Engineer) نیز در صورت وضعیت نویسی در حوزه معماری و عمران نقش مهمی ایفا می‌کند و ممکن است شخص حقسقس یا حقوقی باشد. مهندس مشاور مسئولیت ارائه مشاوره تخصصی و فنی در زمینه‌های مختلف پروژه‌های ساختمانی را بر عهده دارد. در زیر، برخی از نقاط مرتبط با مهندس مشاور در صورت وضعیت نویسی آورده شده‌اند:

تعیین وظایف مشاور:

در صورت وضعیت نویسی، وظایف و مسئولیت‌های دقیق مهندس مشاور باید مشخص شود، از جمله تحلیل و طراحی، نظارت فنی، ارائه مشاوره‌های تخصصی، و سایر وظایف.

مشخصات فنی و استانداردها:

مهندس مشاور مسئول ایجاد و ارائه مشخصات فنی پروژه و اطمینان از رعایت استانداردهای مرتبط با آن است.

نظارت فنی:

این مهندس مشاور باید نظارت فنی بر روند اجرای پروژه را بر عهده داشته باشد و اطمینان حاصل کند که کارها به‌طور صحیح و با کیفیت اجرا می‌شوند.

تهیه گزارش‌ها:

مهندس مشاور باید گزارش‌های مربوط به نظارت‌ها، مشاوره‌ها، و پیشرفت پروژه را تهیه کرده و به سایر اراکان پروژه ارائه دهد.

مشاوره تخصصی:

این مهندس مشاور باید مشاوره‌های تخصصی خود را در زمینه‌های مهندسی، معماری، و تکنولوژی مرتبط با پروژه ارائه دهد.

هماهنگی با اراکان مختلف:

مهندس مشاور باید با سایر اراکان پروژه، از جمله مدیران پروژه، مهندسان معماری، پیمانکاران، و تیم‌های مختلف هماهنگی مناسب را داشته باشد.

مدیریت ریسک:

مهندس مشاور باید مسئول مدیریت و کاهش ریسک‌های مرتبط با پروژه باشد و به صورت فنی تصمیم‌های مناسبی در این زمینه اتخاذ کند.

تحلیل هزینه‌ها:

ایشان ممکن است در تحلیل هزینه‌های مرتبط با پروژه نقش داشته و نظرات تخصصی خود را در خصوص بهینه‌سازی هزینه‌ها ارائه دهند.

تغییرات در طرح:

مهندس مشاور مسئول تحلیل تغییرات در طرح و تأثیر آنها بر پروژه است و ممکن است پیشنهادات خود را برای بهبودها ارائه دهد.

مدیریت ارتباطات:

ایشان باید ارتباطات موثری با کارفرما، پیمانکاران، و سایر اعضای تیم داشته باشند تا هماهنگی کلی پروژه حفظ شود.

نقش مهندس مشاور در صورت وضعیت نویسی بسیار حیاتی است و تضمین اجرای بهترین راهکارها و تکنولوژی‌ها برای پروژه در اختیار دارد.

مهندس ناظر:

مهندس ناظر یا ناظر فنی (Supervising Engineer) در صورت وضعیت نویسی در حوزه معماری و عمران نقش مهمی ایفا می‌کند. این فرد مسئول نظارت فنی بر اجرای پروژه است و باید اطمینان حاصل کند که کارها به‌طور صحیح و با رعایت مشخصات فنی و استانداردها انجام می‌شوند. در زیر، برخی از نقاط مرتبط با مهندس ناظر در صورت وضعیت نویسی آورده شده‌اند:

نظارت فنی:

مهندس ناظر مسئول نظارت بر فرآیند اجرای پروژه است. این شامل نظارت بر ساخت و نصب مواد، تجهیزات، و اجرای کلیه اقدامات ساختمانی مرتبط با پروژه است.

بررسی مستندات فنی:

ایشان باید مستندات فنی مرتبط با پروژه را بررسی کرده و اطمینان حاصل کنند که تمامی مشخصات فنی رعایت شده‌اند.

تطابق با استانداردها:

مهندس ناظر مسئول اطمینان از اجرای پروژه بر اساس استانداردها و مقررات فنی است.

تجزیه و تحلیل مشکلات:

در صورت بروز مشکلات در زمینه فنی، مهندس ناظر باید این مسائل را تحلیل کرده و راهکارهای مناسب را پیشنهاد دهد.

بررسی پیشرفت کار:

مهندس ناظر باید پیشرفت کارها را بر اساس زمانبندی مشخص شده در صورت وضعیت نویسی بررسی کرده و اطمینان حاصل کند که پروژه به موقع پیش می‌رود.

ارتباط با پیمانکار:

ایشان باید ارتباطات مؤثری با پیمانکاران داشته باشند و هماهنگی لازم برای اجرای صحیح پروژه را تضمین کنند.

تصویب صورت وضعیت‌ها:

مهندس ناظر باید صورت وضعیت‌های پیمانکاران را بررسی کرده و پس از تایید صورت وضعیت، اقدام به پرداخت‌های مالی نماید.

نظارت بر ایمنی:

ایشان مسئول نظارت بر ایمنی در محل کار هستند و باید اطمینان حاصل کنند که تمامی استانداردها و تدابیر ایمنی رعایت شده‌اند.

تجربه فنی:

مهندس ناظر باید دارای تجربه فنی کافی در زمینه معماری و عمران باشد تا بتواند مسئولیت‌های نظارتی را به‌طور صحیح انجام دهد.

گزارش‌دهی:

ایشان باید به‌روزرسانی‌های دوره‌ای و گزارش‌هایی از پیشرفت پروژه به کارفرما ارائه دهند.

نقش مهمی که مهندس ناظر در نظارت فنی بر پروژه ایفا می‌کند، بهبود کیفیت و اطمینان از اجرای صحیح پروژه را تضمین می‌کند.

سرپرست کارگاه:

این فرد مسئولیت نظارت بر عملیات اجرایی در محل ساخت و اطمینان از اجرای صحیح و کیفیتی اقدامات ساختمانی را بر عهده دارد. در صورت وضعیت نویسی، سرپرست کارگاه باید به برخی از مسائل زیر توجه داشته باشد:

نظارت بر اجرای نقشه‌ها و مشخصات فنی:

سرپرست کارگاه مسئول نظارت بر اجرای نقشه‌ها و مشخصات فنی پروژه است تا اطمینان حاصل شود که تمامی فعالیت‌ها با توجه به استانداردها و مشخصات فنی انجام می‌شود.

مدیریت کارگاه:

ایشان باید مسئول مدیریت کلیه فعالیت‌های کارگاه، از جمله تخصیص منابع انسانی و مصالح، باشد.

اجرای نظارت ایمنی:

سرپرست کارگاه مسئول اجرای تدابیر ایمنی در محل ساخت است و باید اطمینان حاصل کند که همه کارگران در شرایط ایمن کار می‌کنند.

بررسی پیشرفت کار:

ایشان باید پیشرفت کارها را به‌طور دوره‌ای بررسی کند و اطمینان حاصل کند که زمانبندی پروژه رعایت شده و کیفیت کارها مناسب است.

مدیریت تیم:

سرپرست کارگاه باید تیم اجرایی را مدیریت کرده و ارتباط فعّالی با پیمانکاران، مهندسان، و دیگر اراکان پروژه داشته باشد.

ارتباط با مدیر پروژه:

ایشان باید به مدیر پروژه گزارش‌هایی از پیشرفت کارها، مشکلات احتمالی، و سایر اطلاعات مرتبط با محل ساخت ارائه دهند.

مدیریت مصالح و تجهیزات:

سرپرست کارگاه مسئول مدیریت مصالح و تجهیزات موردنیاز برای اجرای پروژه است.

حل مشکلات فنی:

در مواجهه با مشکلات فنی، ایشان باید توانایی حل مسائل را داشته و به مدیر پروژه گزارش دهند.

تطابق با ضوابط محیط زیست:

سرپرست کارگاه باید اطمینان حاصل کند که فعالیت‌های ساخت و ساز با ضوابط محیط زیست هماهنگی دارد.

نظارت بر پیمانکاران:

ایشان باید نظارت کلی بر کارهای پیمانکاران را داشته و اطمینان حاصل کنند که پروژه به موقع و با کیفیت اجرا می‌شود.

سرپرست کارگاه با توانمندی در مدیریت منابع و نظارت مؤثر بر اجرای عملیات ساختمانی، به پیشرفت صحیح پروژه کمک می‌کند و اطمینان از کیفیت کارها و ایمنی در محل ساخت فراهم می‌کند.

 آموزش کاربرد تخصصی اتوکد برای مهندسین دفتر فنی و مترور حرفه ای

با استفاده از این دوره سرعت عملکرد خود را در دفتر فنی و متره و برآورد تا 500% افزایش دهید

کارگاه:

کارگاه عملیاتی در حوزه معماری و عمران به محلی اشاره دارد که عملیات ساخت و ساز در آن انجام می‌شود. این مکان‌ها معمولاً به عنوان فضای فیزیکی برای اجرای اقدامات عملیاتی مرتبط با ساختمان‌سازی، نصب تجهیزات، و دیگر فعالیت‌های مرتبط با ساخت و ساز استفاده می‌شوند.

تجهیز کارگاه:

تجهیز کارگاه در حوزه معماری و عمران نقش بسیار مهمی در فرآیند ساخت و ساز دارد. تجهیزات صحیح کارگاه به عملکرد بهتر، ایمنی بیشتر، و کاهش زمان اجرای پروژه‌ها کمک می‌کند. در ادامه، چند نکته در مورد تجهیز کردن کارگاه در حوزه معماری و عمران آورده شده است:

ابزار دستی:

تأمین ابزارهای دستی اساسی مانند چکش، متر، پیچ گوشتی، نجاری، انواع مته و سپر، ابزار کلیدی و... ضروری است. این ابزارها به کارگران در انجام کارهای دقیق و دستی کمک می‌کنند.

ماشین‌آلات ساختمانی:

تهیه ماشین‌آلات ساختمانی از قبیل لیفتراک، بتن‌ریز، جرثقیل، بلدوزر و... کمک می‌کند تا کارها با سرعت و کیفیت بیشتری انجام شود. انتخاب ماشین‌آلات صحیح بر اساس نوع پروژه اهمیت دارد.

تجهیزات نقلیه:

انتخاب و تأمین خودروهای حمل و نقل مصالح و تجهیزات مانند کامیون‌ها، ون‌ها و لیفتراک‌ها جهت جابه‌جایی سریع و ایمن مواد ساختمانی ضروری است.

تجهیزات اندازه‌گیری و آزمایش:

فراهم کردن تجهیزات اندازه‌گیری دقیق مانند تراز، دستگاه‌های اندازه‌گیری لیزری، آلتیمتر، و دیگر ابزارهای مرتبط برای کنترل کیفیت و اندازه‌گیری دقیق ابعاد و ویژگی‌های ساختمانی ضروری است.

تجهیزات الکتریکی و نورپردازی:

فراهم کردن تجهیزات الکتریکی مثل ژنراتورها، دستگاه‌های جوش، روشنایی مناسب و سیستم‌های برقی به ایمنی کارگران و انجام کارها در شرایط نور مناسب کمک می‌کند.

تجهیزات ایمنی:

تأمین تجهیزات ایمنی از جمله کلاه ایمنی، کفش ایمنی، عینک ایمنی، دستکش، کاپ، و... برای حفاظت از کارگران در مقابل خطرات احتمالی حائز اهمیت است.

تجهیزات تعمیر و نگهداری:

فراهم کردن ابزارها و تجهیزات مرتبط با تعمیر و نگهداری تجهیزات و ماشین‌آلات به منظور افزایش دوام و عمر مفید این تجهیزات ضروری است.

تجهیزات نظافت و فضای کار:

تأمین وسایل نظافتی، سطل زباله، محافظ کارگران و... به منظور ایجاد محیط کاری پاک و ایمن.

مکمل‌های فنی:

تجهیزات مکمل فنی مانند تجهیزات آزمایشگاهی، نرم‌افزارهای مهندسی، و دیگر ابزارهای مورد نیاز برای مهندسین و مدیران پروژه.

هنگام تجهیز کارگاه، لازم است نیازها و خصوصیات خاص هر پروژه را در نظر گرفته و تجهیزات را بر اساس این نیازها انتخاب کرد. این کار به بهره‌وری بالاتر و اجرای مؤثرتر پروژه‌ها کمک می‌کند.

برچیدن کارگاه:

جمع‌کردن یک کارگاه در حوزه معماری و عمران مراحل مهمی را شامل می‌شود که باید با دقت و به دنبال یک برنامه مرتب و مدون انجام شوند. در زیر، مراحل اصلی جمع‌کردن یک کارگاه در حوزه معماری و عمران آورده شده است:

بررسی و برنامه‌ریزی:

ابتدا، برنامه‌ریزی دقیقی برای جمع‌کردن کارگاه باید انجام شود. این برنامه شامل تمامی جزئیات از جمله تجهیزات مورد نیاز، زمانبندی، نیروی انسانی، اجرای کارها، و هزینه‌ها می‌شود.

تهیه تجهیزات:

بر اساس برنامه تهیه شده، تجهیزات مورد نیاز برای کارگاه باید تهیه شود. این شامل ابزار دستی، ماشین‌آلات ساختمانی، وسایل ایمنی، و تجهیزات مورد نیاز برای اجرای پروژه است.

حمل و نقل تجهیزات:

اگر تجهیزات و ماشین‌آلات از مکان دیگری به کارگاه منتقل می‌شوند، باید یک برنامه حمل و نقل دقیق ترتیب داده شود. این شامل استفاده از خودروهای حمل و نقل مناسب برای انتقال تجهیزات می‌شود.

نصب و راه‌اندازی تجهیزات:

پس از حمل و نقل تجهیزات به کارگاه، مرحله نصب و راه‌اندازی آنها آغاز می‌شود. این فرآیند باید با دقت انجام شود تا تجهیزات به درستی نصب و آماده به کار شوند.

آموزش نیروهای انسانی:

در صورت نیاز، نیروهای انسانی که با تجهیزات جدید سر و کار دارند، باید آموزش داده شوند. این امر به بهره‌وری بیشتر و ایمنی کارگران کمک می‌کند.

تنظیم فضا و ساختار کارگاه:

فضای کارگاه باید به گونه‌ای تنظیم شود که فعالیت‌ها به بهترین شکل انجام شود. این شامل چیدمان تجهیزات، ایجاد مسیرهای ایمن، و تنظیم فضاها برای اجرای کارها می‌شود.

تهیه و نظافت فضا:

پس از نصب تجهیزات، کارگاه باید به دقت تمیز شده و آماده برای شروع کار باشد. این شامل نظافت کلی فضا، دورهای کارگاه، و حفظ شرایط بهداشتی است.

برگزاری جلسات ایمنی:

در این مرحله، جلسات ایمنی باید برگزار شوند. کارگران باید با خطرات ممکن و استفاده صحیح از تجهیزات ایمنی آشنا شوند.

آماده‌سازی برای شروع کار:

با انجام مراحل فوق، کارگاه آماده برای شروع پروژه می‌شود. این شامل چک کردن تمامی تجهیزات، تأمین مواد مورد نیاز، و انجام آخرین بررسی‌ها قبل از شروع کار است.

مدیریت و کنترل پروژه:

در طول پروژه، مدیریت و کنترل به دقت باید انجام شود. این شامل نظارت بر پیشرفت پروژه، مدیریت زمان و هزینه‌ها، و حل مسائل برخوردی می‌شود.

جمع‌کردن یک کارگاه در حوزه معماری و عمران نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و هماهنگی کارها است. هر یک از مراحل باید با دقت انجام شده و توجه به جزئیات فراهم شود تا کارگاه آماده بهره برداری شود.

مصالح و تجهیزات پای کار:

مصالح و تجهیزات پای کار در عمران و معماری به مواد و وسایلی اشاره دارد که در مراحل اولیه و بنیادی پروژه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مواد و تجهیزات برای اجرای پروژه‌ها، ایجاد پایه‌ها و ساختارهای اولیه، و تهیه زیرساخت‌های لازم استفاده می‌شوند.

برآورد هزینه اجرای کار:

برآورد هزینه اجرای کار در حوزه عمران و معماری به فرآیند تخمین هزینه‌های مرتبط با اجرای یک پروژه ساختمانی می‌پردازد. این برآورد هزینه از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا به سازمان‌ها و مدیران پروژه کمک می‌کند تا مطمئن شوند که پروژه با توجه به محدودیت‌های مالی و زمانی به خوبی پیش می‌رود.

برآورد هزینه‌های اجرای کار نقش اساسی در مدیریت مالی و موفقیت پروژه‌های ساختمانی دارد و نقص یا نادرستی در برآورد ممکن است به مشکلات مالی و اجرایی منجر شود.

مبلغ پیمان: (ماده 3– الف)

مبلغ پیمان (ماده 3- الف) در عقود و قراردادهای ساختمانی به مبلغی اشاره دارد که توسط طرف‌های قرارداد برای اجرای یک پروژه ساختمانی تعیین می‌شود. این مبلغ شامل کلیه هزینه‌های مرتبط با اجرای پروژه از جمله مصالح، نیروی انسانی، ماشین‌آلات، تجهیزات، هزینه‌های اجتماعی و ایمنی، هزینه‌های مدیریت پروژه، و سایر هزینه‌های مرتبط با اجرای پروژه می‌باشد.

مبلغ پیمان در بخش 3-الف قراردادها و معاهدات ساختمانی به عنوان یکی از مهمترین عناصر تعیین هزینه‌های پروژه و شرایط مالی قراردادهای ساختمانی ذکر می‌شود. این مبلغ به صورت کلی به اطلاعاتی اشاره دارد که در ابتدای قرارداد تعیین می‌شود و مشخص می‌کند چقدر منابع مالی برای اجرای پروژه در اختیار پیمانکار قرار می‌گیرد.

مبلغ پیمان از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا به پیمانکار اطمینان می‌دهد که برای انجام کارها و پروژه به منابع مالی کافی دسترسی دارد و همچنین به سازمان یا فرد سازنده کمک می‌کند تا هزینه‌های پروژه را مدیریت و کنترل کند.

ضریب پیمان: (ماده 3– ب)

ضریب پیمان (ماده 3- ب) در عقود و قراردادهای ساختمانی به عنوان یکی از عوامل مهم در تعیین قیمت پیمان اشاره دارد. این ضریب به صورت معمول در قراردادهای ساختمانی به منظور تعیین هزینه‌های اجرای پروژه و در صورت وقوع تغییرات در شرایط پروژه به کار می‌رود.

به طور خلاصه، ضریب پیمان یک عنصر مهم در تعیین قیمت پیمان برای اجرای یک پروژه ساختمانی است که در صورت وقوع تغییرات در شرایط پروژه، تاثیر مستقیم بر هزینه‌ها و قراردادهای مالی دارد.

نرخ پیمان: (ماده 11 – الف)

متأسفانه، من در حال حاضر دسترسی به متون قانونی خاص یا موارد خاصی ندارم و اطلاعات من محدود به داده‌هایی است که تا تاریخ برش آموزش من در ژانویه 2022 جمع آوری شده‌اند. بنابراین، نمی‌توانم جزئیات مرتبط با مواد خاصی از قوانین یا مقررات را ارائه دهم.

در موارد قراردادهای ساختمانی، ممکن است ماده 11 - الف به نرخ پیمان اشاره داشته باشد. در کل، "نرخ پیمان" به میزان پرداختی از سوی کارفرما به پیمانکار برای هر واحد کاری یا متراژ مشخص در طول اجرای پروژه اشاره دارد.

توجه داشته باشید که برای درک دقیقتر مفهوم نرخ پیمان در موقعیت خاص شما، به متن قرارداد مربوطه و همچنین به مشاوره حقوقی احتمالی نیاز دارید.

مدت پیمان: (ماده 4)

مدت پیمان (ماده 4) در قراردادهای ساختمانی به مدت زمانی اشاره دارد که برای اجرای پروژه ساختمانی تعیین می‌شود. این مدت معمولاً در قراردادهای ساختمانی به صورت دقیق تعیین می‌شود و به پیمانکار و کارفرما اجازه می‌دهد تا زمان شروع و تکمیل پروژه را مشخص کنند.

در صورت ایجاد تغییرات در شرایط پروژه (مانند تغییر در نقشه‌ها یا افزودن اقلام جدید)، ممکن است مدت پیمان نیز تغییر کند. این تغییرات باید با توافق طرفین در قرارداد ثبت شوند.

مدت پیمان برای مدیریت بهتر پروژه، تنظیم زمانبندی کاری و ایجاد تعهدات مشخص در قراردادهای ساختمانی بسیار حیاتی است. این مدت زمانی می‌تواند به پیمانکار و کارفرما کمک کند تا بهترین بهره‌وری از منابع خود را برای اجرای پروژه داشته باشند.

تغییر مقادیر کار:

تغییر مقادیر کار در عمران و معماری به تغییراتی اشاره دارد که ممکن است در طول اجرای یک پروژه ساختمانی در مقدار کارها و اقلام مرتبط با پروژه رخ دهد. این تغییرات می‌توانند به دلیل مختلفی اتفاق بیافتند و تأثیر زیادی بر زمان، هزینه و نحوه اجرای پروژه داشته باشند. تغییرات در مقررات ساختمانی یا استانداردها نیز ممکن است تغییراتی در نقشه‌ها و نیازهای پروژه ایجاد کند.

مدیریت و کنترل تغییرات در مقادیر کار از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است تا اثرات منفی بر زمان، هزینه، و کیفیت پروژه کاهش یابند. برای این منظور، قراردادهای ساختمانی باید شامل تدابیر و ضوابط مرتبط با تغییرات در مقادیر کار باشند.

قیمت جدید:

در برخی موارد، "قیمت جدید" ممکن است به معاملات و توافقات جدید در خصوص پروژه اشاره کند، که شامل تغییر قراردادها، افزودن خدمات جدید، یا موارد دیگر باشد.

پیش پرداخت:

پیش پرداخت در حوزه عمران و معماری به مبلغ پولی اشاره دارد که کارفرما (سازنده یا مشتری) به پیمانکار (اجرا کننده پروژه) پرداخت می‌کند تا به عنوان یک نشانی از تعهد جدی نسبت به شروع و اجرای پروژه برخورد کند. این مبلغ معمولاً در مرحله امضاء قرارداد بین کارفرما و پیمانکار پرداخت می‌شود و به عنوان یک نسبت از کل هزینه پروژه در نظر گرفته می‌شود.

پرداخت پیش پرداخت به مراتب اهمیت دارد و یک جزء اساسی در قراردادهای ساختمانی است. این مقدار ممکن است در مرحله اجرای پروژه به صورت مراحلی یا با پرداخت‌های متعدد انجام شود، که به نحوی با پیشرفت کارها در پروژه مرتبط است.

 آموزش کاربرد تخصصی اتوکد برای مهندسین دفتر فنی و مترور حرفه ای

با استفاده از این دوره سرعت عملکرد خود را در دفتر فنی و متره و برآورد تا 500% افزایش دهید

صورت وضعیت کارکرد ماهانه:

صورت وضعیت کارکرد ماهانه یک اسناد مالی و مدیریتی در حوزه عمران و معماری است که به صورت دوره‌ای (معمولاً ماهانه) توسط پیمانکار به کارفرما ارائه می‌شود. این گزارش نشان‌دهنده پیشرفت فیزیکی و مالی پروژه در طول زمان است. در این صورت وضعیت، اطلاعات مختلفی از جمله زمان کارکرد، مصالح مصرفی، نیروی کار، هزینه‌ها، و پیشرفت در اجرای پروژه آورده می‌شود.

صورت وضعیت کارکرد ماهانه به کارفرما کمک می‌کند تا پیشرفت فیزیکی و مالی پروژه را بررسی کرده و از تطابق با برنامه زمانی و بودجه مالی اطمینان حاصل کند. این اسناد مهم برای مدیریت و کنترل هزینه‌ها و زمان در طول اجرای پروژه استفاده می‌شوند.

  دستورکار:

صورت وضعیت دستور کار در حوزه عمران و معماری یک اسناد مدیریتی و فنی است که در طول اجرای یک پروژه ساختمانی توسط مدیر پروژه یا مسئول اجرایی به منظور رصد و ارزیابی پیشرفت کارها و تطابق آن با دستورات و استانداردها، تهیه می‌شود. این گزارش معمولاً به صورت دوره‌ای (مثلاً هفتگی یا ماهیانه) تهیه می‌شود و به عنوان یک ابزار مدیریتی برای ارتقاء کارهای پروژه و اصلاح تصمیمات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

صورت وضعیت دستور کار یک ابزار موثر برای ارتباط میان اعضای تیم پروژه و مسئولین مدیریت است. این اسناد به مدیران امکان می‌دهد تا با اطلاعات دقیق‌تری در مورد پروژه آشنا شوند و تصمیمات مؤثرتری را اتخاذ کنند.

صورتجلسه (صورت مجلس):

صورت جلسه یا صورت مجلس یک اسناد مهم در حوزه عمران و معماری است که در هر جلسه مدیریتی یا فنی برگزار می‌شود. این اسناد به صورت کتبی اطلاعات مرتبط با جلسه را ثبت کرده و در اختیار اعضای تیم و سایر مراجع قرار می‌دهند. هدف از صورت جلسه، ثبت تصمیمات، اطلاعات مهم، و تعهدات مسئولان نسبت به پروژه است.

صورت جلسه اسناد مهمی برای مدیریت پروژه و ارتباط درون تیمی است. این اسناد به عنوان یک منبع مرجع برای اعضای تیم و مدیران پروژه عمل می‌کنند و کمک می‌کنند تا ارتباط و هماهنگی در مورد تصمیمات و پیشرفت کارها حفظ شود.

تعدیل:

زمانی که فهرست بها با بهای کار انجام شده متفاوت باشد مابه التفاوت قیمت و بهای کار انجام شده بر اساس شاخص های اعلام شده از سوی سازمان مدیریت باید پرداخت شود.

مابه التفاوت مصالح:

پرداخت مابه‌التفاوت بهای مصالح در حوزه معماری و عمران به تفاوت در هزینه‌های مصالح مورد استفاده در یک پروژه اشاره دارد. این تفاوت ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشد که در حین اجرای پروژه به وجود می‌آید. این اختلاف بر اساس اسناد موجود در سازمان برنامه و قیمت پیشنهادی پیمانکار پرداخت خواهد شد.

تحویل موقت:

زمانی که پروژه آماده بهره برداری باشد می شود پس از کامل شدن پروژه به صورت موقت تحویل داده شود.

تحویل قطعی:

زمانی که پروژه به صورت کامل تمام شده باشد می تواند تحویل قطعی انجام شود.

مدت زمان رفع نقص:

در پروژه ها مدت زمانی برای رفع نواقص احتمالی در نظر گرفته می شود تا نواقص و معایب مشاهده شده در کار رفع شود.

تعلیق پیمان:

در حین انجام پروژه، کارفرما بنا به شرایط پیش آمده و عدم امکان ادامه پروژه تا برطرف شدن مساله می تواند کار را معلق نگه دارد.

فاز 1 عملیاتی (بخش تحقیقات و مطالعات پروژه):

در این فاز جمع آوری اطلاعات مورد نیاز اجرای موضوع پیمان در بهترین شرایط انجام می شود.

فاز 2 عملیاتی (بخش طراحی پروژه):

در فاز دوم برای آماده سازی اجرای پروژه های مختلف طراحی ها انجام می شود

فاز 3 عملیاتی (بخش اجرایی پروژه):

در این فاز کارهای اجرایی پیمان انجام می شود

بخشنامه­ ها:

یکی از موارد تاثیر گذار در اجرای پروژه بخش نامه های داخلی و عمومی می باشد

فهرست بهاء:

سازمان برنامه هر ساله بهای واحد برای کلیه اقلام کارها در رشته های مختلف را اعلام می کند.

متره:

مصالح مورد نیازی که در یک پروژه استفاده خواهد شده را محاسبه و اندازه گیری باید کرد.

برآورد:

مقادیر مواد و مصالح متره را با برآورد قیمت گذاری باید کرد.

انواع قراردادها

قرارداد براساس فهرست بها

قراردادهای براساس فهرست بها (Bill of Quantities - BOQ) در حوزه معماری و عمران یک نوع قرارداد است که جزء متداول‌ترین و تکمیل‌ترین انواع قراردادها محسوب می‌شود. در این نوع قرارداد، جزئیات و تفصیلات فنی و مالی پروژه در یک فهرست بها جمع‌آوری می‌شوند. این فهرست بها حاوی اطلاعاتی است که مشخص می‌کند که هر بخش از پروژه چه تعداد و چه نوع منابع و مواد را می‌طلبد.اجزای قرارداد براساس فهرست بها:

فهرست بها (Bill of Quantities): یک لیست جزئی از کلیه اجزای پروژه است، هرکدام با مشخصات فنی و توصیفات مربوط به خود.

توصیفات فنی (Technical Specifications): جزئیات فنی مربوط به هر بخش از پروژه که در فهرست بها مشخص شده است.

شرایط قرارداد (Contract Conditions): شرایطی که شرایط عمومی و خاص قرارداد را تعیین می‌کنند.

قیمت واحد (Unit Prices): هزینه‌های متریال و کاری بر اساس واحدهای مشخص (مثل مترمربع یا مترخط) که در فهرست بها درج شده است.

مزایای قرارداد براساس فهرست بها:

شفافیت مالی: این نوع قرارداد به صاحب پروژه اجازه می‌دهد تا به دقت هزینه‌های مرتبط با هر بخش از پروژه را بشناسد.

رقابت سالم: فهرست بها اطلاعات دقیقی را ارائه می‌دهد که به پیمانکاران اجازه می‌دهد تا پیشنهادهای خود را بر اساس اطلاعات واقعی ارائه دهند.

مدیریت بهتر پروژه: با داشتن یک فهرست بها دقیق، مدیریت پروژه بهبود می‌یابد و احتمال تأخیرات و مشکلات کاهش می‌یابد.

کاهش احتمال اختلافات: اطلاعات دقیق و مشخص در فهرست بها می‌تواند به کاهش احتمال اختلافات و انواع اختلافات در طول پروژه کمک کند.

قراردادهای براساس فهرست بها به عنوان یک ابزار مهم برای اجرای پروژه‌های معماری و عمرانی استفاده می‌شوند تا به انجام پروژه با کیفیت بالا و هزینه‌های کنترل شده کمک کنند.

قرارداد متر مربع زیر بنا(سرجمع)

قرارداد متر مربع زیربنا (سرجمع) یک نوع قرارداد است که بر اساس متراژ کل زیربنای ساختمان، به صاحب پروژه (معمولاً سازنده یا پیمانکار) اجازه می‌دهد که هزینه‌ها را محاسبه و تعیین کند. در این نوع قرارداد، هر متر مربع زیربنا با یک هزینه مشخصی مرتبط می‌شود.ویژگی‌ها و جزئیات قرارداد متر مربع زیربنا:

محاسبه هزینه بر اساس متراژ: در این قرارداد، هر متر مربع از زیربنا با یک قیمت یا نرخ خاص متناسب می‌شود. هزینه کل پروژه سپس با ضرب متراژ کل زیربنا محاسبه می‌شود.

شفافیت هزینه‌ها: از آنجایی که هزینه بر اساس متراژ مشخص می‌شود، صاحب پروژه دقیقاً می‌داند که برای هر بخش از ساختمان چه میزان هزینه باید پرداخت کند.

استفاده از توصیفات فنی: قرارداد ممکن است شامل توصیفات دقیقی از کیفیت مورد انتظار و مشخصات فنی باشد که باید در اجرای پروژه رعایت شود.

تعیین نرخ واحد: در این نوع قرارداد، نرخ واحد به صورت جداگانه برای هر متر مربع مشخص می‌شود. این نرخ ممکن است شامل هزینه‌های مواد، کار، تجهیزات، و سود باشد.

مسئولیت‌های پیمانکار: پیمانکار مسئولیت اجرای پروژه را بر عهده دارد و باید به توصیفات فنی و الزامات قرارداد پایبند باشد.

زمانبندی پروژه: اغلب این قراردادها شامل زمانبندی اجرای پروژه نیز می‌شوند تا هماهنگی در انجام کارها حفظ شود.

تعیین شرایط پرداخت: شرایط پرداخت بر اساس مراحل اجرای پروژه و تحویل بخش‌های مختلف زیربنا ممکن است در قرارداد مشخص شوند.

استفاده از قرارداد متر مربع زیربنا به صاحب پروژه امکان می‌دهد که هزینه‌ها را به صورت دقیقتری کنترل کند و در عین حال، پیمانکار نیز به عنوان ناظر بر متراژ اجرایی و کیفیت کار مطمئن باشد.

قرارداد به صورت موافقت نامه مدیریت (پیمان مدیریت)

قرارداد به صورت موافقت‌نامه مدیریت، که به آن "پیمان مدیریت" هم گفته می‌شود، یک نوع قرارداد در حوزه معماری و عمران است که در آن یک شخص یا شرکت به عنوان مدیر پروژه (Construction Manager - CM) انتخاب می‌شود تا بخش‌های مختلف از پروژه را مدیریت و نظارت کند. در این نوع قرارداد، صاحب پروژه مستقیماً با زیرپیمانکاران برخورد نمی‌کند، بلکه تمامی ارتباطات از طریق مدیر پروژه صورت می‌گیرد.

ویژگی‌ها و جزئیات قرارداد به صورت موافقت‌نامه مدیریت:

انتخاب مدیر پروژه: صاحب پروژه یک مدیر پروژه انتخاب می‌کند که مسئولیت‌های نظارت، مدیریت، و هماهنگی اجرای پروژه را بر عهده دارد.

توزیع مسئولیت‌ها: مدیر پروژه مسئولیت‌های مختلفی را بر عهده دارد از جمله نظارت بر زمانبندی، کنترل هزینه‌ها، مدیریت زیرپیمانکاران و تضمین کیفیت.

تعیین زمانبندی: مدیر پروژه با هماهنگی با زیرپیمانکاران، زمانبندی اجرای پروژه را تنظیم می‌کند و مسئول نظارت بر پیشرفت زمانی است.

کنترل هزینه‌ها: مدیر پروژه نقش مهمی در کنترل هزینه‌های پروژه دارد و باید اطمینان حاصل کند که پروژه با تعیین هزینه مورد انتظار پیش می‌رود.

مدیریت زیرپیمانکاران: مدیر پروژه بر اساس توافقات با زیرپیمانکاران هماهنگی می‌کند و مسئولیت مدیریت روابط با آنها را بر عهده دارد.

پیشنهادات برای بهبودها: مدیر پروژه می‌تواند پیشنهاداتی برای بهبودها و بهینه‌سازی‌ها در جریان اجرای پروژه ارائه دهد.

مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها: مدیر پروژه ممکن است در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با اجرای پروژه شرکت کند و به صاحب پروژه مشاوره دهد.

پرداخت به زیرپیمانکاران: در این نوع قرارداد، صاحب پروژه مستقیماً به زیرپیمانکاران پرداخت نمی‌کند؛ به جای آن، این پرداخت‌ها توسط مدیر پروژه صورت می‌گیرد.

پروژه‌های بزرگ و پیچیده اغلب از قرارداد به صورت موافقت‌نامه مدیریت به دلیل پیچیدگی‌ها و نیاز به نظارت فعّال‌تر و مدیریت بهتر استفاده می‌کنند.

انجام کارهای ساختمانی توسط کارفرما (امانی)

کارهای ساختمانی توسط کارفرما (امانی) به معنای انجام بخشی یا تمامی اجزای یک پروژه ساختمانی توسط کارفرما (صاحب پروژه) بدون انجام عملیات توسط پیمانکاران حرفه‌ای است. این روش معمولاً در پروژه‌های کوچک‌تر و محدودتر به کار می‌رود. در این حالت، کارفرما مسئول اجرای تمام فرآیند ساختمانی، از برنامه‌ریزی تا اجرا و نظارت بر پروژه می‌شود.

ویژگی‌ها و جزئیات انجام کارهای ساختمانی توسط کارفرما (امانی):

برنامه‌ریزی و مدیریت پروژه: کارفرما مسئول برنامه‌ریزی و مدیریت تمام فرآیند پروژه است، از جمله برنامه‌ریزی زمانی، مدیریت منابع و تصمیم‌گیری‌های مربوط به پروژه.

انتخاب زیرپیمانکاران: کارفرما مسئول انتخاب و مدیریت زیرپیمانکاران برای انجام بخش‌های مختلف پروژه است. این شامل انتخاب پیمانکاران برق، مکانیک، سازه و غیره می‌شود.

خرید مواد و تجهیزات: کارفرما مسئول تهیه و خرید مواد ساختمانی، تجهیزات، و وسایل مورد نیاز پروژه است.

نظارت و کنترل کیفیت: کارفرما باید نظارت کامل بر کیفیت اجرای کار داشته باشد و اطمینان حاصل کند که همه استانداردها و نیازمندی‌های پروژه رعایت شده‌اند.

پایش و کنترل هزینه‌ها: مسئولیت کارفرما شامل پایش هزینه‌ها و اطمینان از پیش‌برد در چارچوب بودجه تعیین شده است.

تعامل با مقامات محلی و مجوزها: کارفرما باید اقدامات مربوط به درخواست مجوزها و تعامل با مقامات محلی را انجام دهد.

مسئولیت امانت نگهداری پروژه: کارفرما مسئولیت نگهداری و حفاظت از منطقه ساخت به عنوان مسئول امانت باید را انجام دهد.

ارتباط با تیم پروژه: کارفرما باید با تمام اعضای تیم پروژه ارتباط برقرار کند و تیم را هدایت کند.

کارفرما در این روش مسئول اجرای تمامی فعالیت‌های پروژه است و از مزایایی مانند کنترل بیشتر بر پروژه و انعطاف‌پذیری در تصمیم‌گیری‌ها بهره‌مند می‌شود. با این حال، این روش ممکن است نیاز به تجربه و دانش گسترده در حوزه ساخت و ساز داشته باشد.

قرارداد بر اساس برنامه ریزی پیشرفت کار

قرارداد بر اساس برنامه‌ریزی پیشرفت کار (Schedule of Rates Contract) یک نوع قرارداد در حوزه معماری و عمران است که بر مبنای یک برنامه‌ریزی پیشرفت کار و نرخ‌های مشخص برای هر واحد کاری انجام می‌شود. این نوع قرارداد به پیمانکار اجازه می‌دهد که هزینه‌های پروژه را بر اساس مقدار واحدهای کاری انجام شده، محاسبه و تعیین کند.

ویژگی‌ها و جزئیات قرارداد بر اساس برنامه‌ریزی پیشرفت کار:

برنامه‌ریزی پیشرفت کار: در این قرارداد، یک برنامه زمانی برای انجام کل پروژه تهیه می‌شود که شامل زمانبندی هر فعالیت و واحد کاری است.

نرخ‌های واحد کاری: هر نوع کاری (مثل متر مربع ساختمان، ساختار فلزی، نصب تجهیزات، و غیره) با یک نرخ واحد مشخص مرتبط می‌شود.

محاسبه هزینه‌ها بر اساس اجرای واحدهای کاری: پیمانکار هزینه کل پروژه را بر اساس مجموع واحدهای کاری اجرایی در طول زمان محاسبه می‌کند.

موافقتنامه مقداری: پیمانکار با مشخصات دقیقی از نحوه اجرای واحدهای کاری و ارقام مربوطه موافقت می‌نماید.

پرداخت‌ها بر اساس پیشرفت کار: پرداخت‌ها بر اساس پیشرفت کار فیزیکی انجام شده محاسبه می‌شوند.

کنترل هزینه‌ها: صاحب پروژه می‌تواند با دقت هزینه‌های پروژه را متابعه کرده و کنترل کند.

انعطاف‌پذیری در تغییرات: این نوع قرارداد به انعطاف‌پذیری برای تغییرات در پروژه اجازه می‌دهد، زیرا هزینه‌ها بر اساس واحدهای کاری محاسبه می‌شوند.

کاهش احتمال اختلافات: با تعیین نرخ‌های واحد کاری به صورت دقیق، احتمال اختلافات و سوءتفاهم درباره هزینه‌ها به حداقل می‌رسد.

قرارداد بر اساس برنامه‌ریزی پیشرفت کار ممکن است برای پروژه‌هایی که نیاز به انعطاف و کنترل دقیق در زمان و هزینه دارند، مناسب باشد. با این حال، نیاز به یک برنامه‌ریزی دقیق و مشخصات واحد کاری دقیق در این نوع قرارداد بسیار حائز اهمیت است.

 آموزش کاربرد تخصصی اتوکد برای مهندسین دفتر فنی و مترور حرفه ای

با استفاده از این دوره سرعت عملکرد خود را در دفتر فنی و متره و برآورد تا 500% افزایش دهید

قرارداد بر اساس برآورد کلی یا قیمت ثابت

قرارداد بر اساس برآورد کلی یا قیمت ثابت (Lump Sum Contract) یک نوع قرارداد در حوزه معماری و عمران است که در آن هزینه کل پروژه به صورت یک قیمت ثابت تعیین می‌شود. به عبارت دیگر، پیمانکار تعهد می‌کند که کلیه کارها و خدمات مورد نیاز برای اجرای پروژه را با یک قیمت مشخص انجام دهد. این نوع قرارداد به صاحب پروژه امکان می‌دهد تا به راحتی هزینه‌های پروژه را مدیریت کند و از تغییرات در هزینه‌ها بر اثر تغییرات در پروژه جلوگیری کند.

ویژگی‌ها و جزئیات قرارداد بر اساس برآورد کلی:

قیمت ثابت: در این قرارداد، یک قیمت ثابت برای اجرای کل پروژه تعیین می‌شود و پیمانکار متعهد می‌شود که کلیه خدمات و کارهای مورد نیاز را با این قیمت ارائه دهد.

کنترل هزینه‌ها: از آنجایی که هزینه کل به صورت ثابت تعیین شده است، صاحب پروژه به راحتی می‌تواند هزینه‌ها را کنترل کند و از احتمال افزایش هزینه‌ها در طول پروژه جلوگیری کند.

مشخصات دقیق پروژه: موفقیت این نوع قرارداد به مراتب به دقت و کامل بودن مشخصات پروژه و تعیین نیازمندی‌ها و ویژگی‌ها بستگی دارد.

کاهش احتمال اختلافات: از آنجایی که قیمت ثابت است، احتمال اختلافات و مذاکرات مرتبط با افزایش هزینه‌ها به حداقل می‌رسد.

انجام کار به موقع: پیمانکار معمولاً متعهد به اتمام پروژه به موقع است زیرا با تاخیر در اجرا ممکن است هزینه‌ها افزایش یابند.

مناسب برای پروژه‌های دارای مشخصات دقیق: این نوع قرارداد بیشتر در پروژه‌هایی که مشخصات و نیازمندی‌های دقیقی دارند، مؤثرتر است.

تعیین شرایط پرداخت: شرایط پرداخت ممکن است بر اساس مراحل اجرای پروژه یا زمانبندی مشخص شود.

استفاده از تغییرات اختیاری: اگر تغییرات در پروژه ایجاد شود، معمولاً از تغییرات اختیاری برای اعمال این تغییرات استفاده می‌شود.

قرارداد بر اساس برآورد کلی مناسب برای پروژه‌هایی است که شرایط و نیازمندی‌ها به خوبی مشخص شده‌اند و صاحب پروژه نظارت دقیقی بر هزینه‌ها می‌خواهد.

فهرست بها و آشنایی با آن

فهرست بها یا Rate Analysis به عنوان یک ابزار مهم در حوزه مهندسی عمران و ساختمان برای تخمین هزینه‌های مربوط به کارهای ساختمانی استفاده می‌شود. این فهرست بها شامل تعداد و نرخ واحدهای کاری و مصالح مورد نیاز برای اجرای یک پروژه می‌شود. در ادامه، به توضیح برخی اصول و مفاهیم مرتبط با فهرست بها می‌پردازم:

واحد کاری (Unit of Work):

تعریف: هر عملیات یا کار خاص در یک پروژه.

مثال: متر مربع بتن ریزی، متر طول لوله، ساعت کاری نجاری و غیره.

نرخ واحد (Unit Rate):

تعریف: هزینه اجرای یک واحد کاری خاص، به عنوان مثال هزینه اجرای یک متر مربع بتن ریزی.

محاسبه: هزینه کل تقسیم بر تعداد واحد کاری.

3مصالح (Materials):

تعریف: مواد مورد نیاز برای اجرای کارها مانند سیمان، آهک، آجر، فولاد و غیره.

کارگر (Labor):

تعریف: نیروی انسانی مورد نیاز برای اجرای کارها.

مثال: نجار، بتن‌ریز، لوله‌کش، الکتریشن و غیره.

استهلاک (Overhead):

تعریف: هزینه‌های اضافی به جز هزینه‌های مستقیم کار و مصالح.

شامل: هزینه‌های مدیریت، نگهداری ابزار و تجهیزات، حقوق کارکنان و غیره.

سود و زیان (Profit and Contingencies):

تعریف: مقدار اضافی به هزینه‌های کل برای سود و احتمالات غیرمنتظره.

تحلیل بها (Rate Analysis):

تعریف: بررسی و تخمین هزینه‌های مربوط به هر واحد کاری بر اساس نرخ‌ها و مقادیر فهرست بها.

قیمت واحد (Unit Price):

تعریف: قیمت نهایی برای هر واحد کاری که شامل هزینه مصالح، کارگر، استهلاک و سود است.

پیشنهاد قیمت (Quotation):

تعریف: ارائه قیمت نهایی برای اجرای یک پروژه به صاحب پروژه.

تعهدات (Commitments):

تعریف: تعهدات پیمانکار به اجرای کارها با کیفیت و به موقع.

تدقیق در تعیین واحدهای کاری و نرخ‌های واحد ضروری است.

مطالعه دقیق مشخصات فنی پروژه و استفاده از نرخ‌های بازار بهبود در تخمین هزینه‌ها.

فهرست بها به عنوان یک ابزار بسیار حیاتی در تخمین هزینه‌های پروژه‌ها و مدیریت مالی در صنعت ساخت و ساز بکار می‌رود و نقش بسیار مهمی در موفقیت هر پروژه دارد.

4. انواع قیمت‌ها

در حوزه پیمان‌ها، انواع مختلفی از قیمت‌گذاری وجود دارد که می‌توانند بر اساس نوع پروژه، شرایط قرارداد، و سایر عوامل متغیر باشند. در زیر، به برخی از انواع قیمت‌ها در پیمان اشاره می‌شود:

در صورت وضعیت انواع قیمت مد نظر قرار می گیرد و به بخش های مختلف تقسیم می شود

قیمت قبل از انعقاد قرارداد ( مناقصه)

قیمت اقلام پایه

در مفهوم پیمان و ساختمان، "اقلام پایه" به اجزای اصلی یک پروژه اشاره دارد که به طور کلی برای ساخت یک ساختمان یا پروژه مشخصی لازم است. این اقلام پایه در اکثر پروژه‌های ساختمانی مشخص و ضروری هستند و بر اساس آن‌ها هزینه‌ها و برآوردهای مالی پروژه تعیین می‌شود. در زیر به برخی از اقلام پایه در پیمان‌های ساختمانی اشاره می‌شود:

کارهای ساختمانی:

شامل اجرای بناها، سازه‌ها، دیوارها، کف‌ها و سقف‌ها می‌شود.

تجهیزات مکانیکی و الکتریکی (M&E):

شامل نصب و راه‌اندازی تجهیزات مکانیکی (مانند سیستم‌های گرمایش و تهویه مطبوع) و تجهیزات الکتریکی (مانند سیستم‌های برق و روشنایی) است.

مصالح ساختمانی:

شامل مصالحی مانند بتن، آجر، فولاد، چوب و سایر مصالح ساختمانی است.

سیستم‌های ایمنی و آتش‌نشانی:

این اقلام شامل نصب سیستم‌های ایمنی مانند آتش‌نشانی، دزدگیر و سیستم‌های امنیتی می‌شود.

تاسیسات:

شامل نصب تاسیسات آب و فاضلاب، گاز، گرمایش، تهویه مطبوع و سایر تجهیزات مشابه است.

کارهای پایانی:

این اقلام شامل کارهای پایانی مانند نصب زیرساخت‌های گله، کف‌پوش، نقاشی، نصب درب و پنجره، و سایر تزئینات نهایی می‌شود.

زمینهای مرتبط:

شامل اقلامی مانند آماده‌سازی زمین، گردآوری زباله، ساخت مسیرها و پارکینگ‌ها می‌شود.

کارهای زیرساختی:

این شامل اجزاء مانند سازه‌های پشتیبان، بندها، استخرها، و سایر کارهای زیرساختی است.

تعیین قیمت این اقلام پایه در یک پیمان ساختمانی معمولاً با استفاده از روش‌های مختلف قیمت‌گذاری مانند قیمت واحد، قرارداد ثابت، یا سایر مدل‌های قراردادی مشخص می‌شود.

قیمت اقلام غیر پایه

قیمت ستاره دار

این اقلام شامل تغییرات و اصلاحات در پروژه هستند که به صورت صریح و با جزئیات در قرارداد اولیه مشخص نشده‌اند.

پروژه‌های ساختمانی ممکن است در طول اجرا نیاز به تغییرات و اضافات داشته باشند که در قرارداد اصلی پیش‌بینی نشده‌اند.

قیمت این اقلام باید با مذاکره و توافق بین سازنده و سفارش‌دهنده تعیین شود.

قیمت در حکم ستاره دار

این اقلام به اقلامی اشاره دارند که در قرارداد اصلی با دقت و صراحت توسط طرفین تعیین شده‌اند.

این اقلام مشخصات دقیق و جزئیات لازم برای اجرای آنها را در قرارداد اولیه دارند.

قیمت این اقلام در قرارداد اصلی تعیین شده و بر اساس شرایط مشخص در آن پرداخت می‌شود.

در طول اجرای یک پروژه، ممکن است نیاز به اضافه شدن یا تغییر اقلامی باشد که در قرارداد اولیه مشخص نشده‌اند. این تغییرات و اضافات به عنوان اقلام غیرپایه ستاره دار معروف هستند. از آنجایی که مشخصات این اقلام در قرارداد اولیه وجود ندارد، نیاز به مذاکره و توافق برای تعیین قیمت و شرایط اجرا دارد. اما اقلام پایه ستاره دار با جزئیات دقیق در قرارداد اولیه تعیین شده‌اند و قیمت آنها بر اساس شروط اولیه پروژه پرداخت می‌شود.

قیمت پس از انعقاد قرارداد (پیمان)

قیمت کار جدید

قیمت پیمان

قیمت پیمان در حوزه معماری و عمران به مجموعه هزینه‌های مرتبط با اجرای یک پروژه ساختمانی اشاره دارد. این هزینه‌ها شامل موارد مختلفی از جمله مصالح، نیروی انسانی، تجهیزات، ماشین‌آلات، خدمات مهندسی، هزینه‌های مدیریت پروژه، مخارج اداری، سود پیمانکار، و هزینه‌های مرتبط با اجرای کارها می‌شود.

در قیمت پیمان، معمولاً یک مبلغ به عنوان سود پیمانکار در نظر گرفته می‌شود که به عنوان پاداش برای انجام پروژه تعیین می‌شود.

قیمت پیمان معمولاً در قراردادهای ساختمانی به صورت ثابت (Lump Sum)، واحد (Unit Price)، یا سایر مدل‌های قراردادی تعیین می‌شود. انتخاب مدل قرارداد و تعیین قیمت به نحوه مدیریت پروژه، پیچیدگی کارها، و شرایط مالی و تضمینات مربوط به پروژه بستگی دارد.

قیمت جدید

قیمت بخشنامه ای

کارفرما در زمان انجام کار ممکن است قیمت جدیدی را به پیمانکار اعلام کند که در این بخشنامه، قیمت و شرح ردیف در بهرست بها درج نشده است.

قیمت فاکتوری

گاهی در لیست فهرست بها برخی از آیتم ها در نظر گرفته نشده، برای انجام این آیتم ها پیمانکار با استعلام قیمت و خرید محصول و انجام کار، این موارد را در ردیف قیمت جدید که توسط مترور در صورت وضعیت درج شده می نویسد.

قیمت دستمزدی

در این نوع پیمان، اجرای عملیا بر عهده پیمانکار و تهیه مصالح مورد نیاز پروژه به عهده کارفرا می باشد. از اینرو در این نوع قرارداد پیمانکار فقط دستمزد اجرای عملیات را دریافت می کند.

چون کارفرما مصالح را به سلیقه و بودجه خود تهیه می کند هر زمان که مساله مالی پیش بیاید می تواند کار را تعطیل کند و مساله ای چندانی هم برای شرکت پیمانکار هم پیش نخواهد آمد زیرا شرکت پیمانکار فقط دستمزد نیروی انسانی را پرداخت می کند

 آموزش کاربرد تخصصی اتوکد برای مهندسین دفتر فنی و مترور حرفه ای

با استفاده از این دوره سرعت عملکرد خود را در دفتر فنی و متره و برآورد تا 500% افزایش دهید

5. صورت وضعیت چیست؟

تعریف صورت ‌وضعیت

"در جریان پروژه‌های عمرانی، صورت وضعیت با دقت، میزان انجام شده کارها و خدمات را در طول زمان نشان می‌دهد در مهندسی عمران صورت وضعیت به اسم "متره و برآورد" شناخته می‌شود. این صورت وضعیت‌ها هر ماه یا طی دوره های مشخص شده توسط پیمانکاران با دقت زیاد ایجاد و به کارفرما ارائه می‌شوند.

به تبع اصول و مقررات پیمان، پیمانکاران هر دوره کاری، میزان پیشرفت کارها را با استفاده از نقشه‌ها و دستورکارها اندازه‌گیری می‌کنند و سپس با یک دستاورد مالی، میزان پرداخت را به آن اظهار می‌کنند. مهندس ناظر هم مسئولیت دارد تا این متره و برآورد را با اسناد و مدارک پروژه مقایسه کرده و در صورت لزوم، صورت وضعیت را به نتیجه مطلوب تبدیل کند. سپس این محاسبات به دست  کارفرما می‌رسد که با آنچه قبلاً پرداخت کرده است، کم و زیادی متره و برآورد را تعیین و مبلغ باقیمانده را اعلام می‌کند."

نحوه نگارش صورت وضعیت قرارداد مترمربع زیربنا (سرجمع)

به صورت کلی جدول صورت وضعیت شامل ستونهای مختلفی می باشد، که این ستون ها باید تکمیل شوند

در ستون اول نام فعالیت ، ستون دوم وزن ریالی که به معنی برآورد کلی پیمان می باشد، ستون سوم مبلغ منظم به پیمان که همان مبلغ قابل مشاهده است، ستون چهارم پیشرفت فیزیکی پروژه و در ستون پنجم ارزش ریالی کار انجام شده درج می شود.

انواع صورت‌وضعیت در قراردادهای فهرستی

صورت وضعیت موقت

در این نوع صورت وضعیت ، کار به صورت موقت به کارفرما ارائه می شود و مطالبه پیمانکار نیز به صورت موقتی نه نهایی انجام می گردد.

با توجه به قدرت مالی پیمانکار و توافق بین پیمانکار و کارفرما، زمان تحویل صورت وضعیت مشخص می شود. پیشنهاد می شود به جای نوشتن صورت وضعیت چندماهه که مبلغ آن هم به تبع زیاد خواهد بودف از صورت وضعیت ماهانه و با مبلغ کمتر استفاده شود.

صورت وضعیت موقت برای دریافت مبلغ علی الحساب از کارفرما ابتدا به امضای پیمانکار و مهندسین مشاور خواهد رسید و کارفرما بعد از اینکه بررسی های لازم را انجام داد، مبلغ قابل پرداخت را به صورت چک حداکثر 10 روز پس از دریافت صورت وضعیت به پیمانکار تحویل می دهد.دلیل علی الحساب بودن این مبلغ این است که اگر اشتباهی در اندازه گیري و محاسبات و مواردي این چنینی دریکی از صورت وضعیت هاي موقت وجود داشته باشد، در صورت وضعیتهاي بعدی یا صورت وضعیت قطعی اصلاح و رفع گردد.

کسورات قانونی صورت وضعیت

ده درصد بابت حسن انجام کار

علی الحساب بیمه، مالیات، عوارض شهرداري و...

اقساط پیش پرداخت(در صورت وجود)

اقساط بهاء مصالح و لوازم تجهیزات تحویلی، از طرف کارفرما به پیمانکار (با توجه به نوع قرارداد)

کسر متفرقه دیگر که بر اساس مفاد شرایط عمومی پیمان، بر عهده پیمانکار است.(مثلا هزینه آزمایشات مرتبه دوم و بعد از آن و یا جرایم ایمنی پیمانکار و ...)

اضافات قانونی صورت وضعیت

9% ارزش افزوده

صورت وضعیت ماقبل قطعی

به آخرین صورت وضعیت موقت ارائه شده توسط پیمانکار، صورت وضعیت ماقبل قطعی گفته می شود. و این صورت وضعیت باید حداکثر تا یک ماه پس از تحویل موقت و بدون لحاظ کردن مصالح پای کار ، توسط پیمانکار تهیه و به کارفرما ارائه شود.

اگر پیمانکار بدهکار نباشد یا جمع بدهی او از نصف کسور تضمین حسن انجام کار کمتر باشد، ضمانتنامه انجام تعهدات آزاد خواهد شد.

صورت وضعیت قطعی

پس از تحویل موقت پروژه توسط پیمانکار به کارفرما، پیمانکار موظف است تا یک ماه پس از تحویل موقت، صورت کارکردهاي قطعی خود را تسلیم مشاور کند.

صورت وضعیت قطعی، شامل کلیه مستندات از جمله ریز متره های نهایی، صورت جلسات، کروکی ها، دستور کارها و نقشه های ازبیلت و بدون در نظر گرفتن مصالح و تجهیزات پایکار باشد.

 پس از تحویل آن از طرف پیمانکار به مهندس مشاور، مشاور سه ماه فرصت بررسی دارد تا صورت وضعیت قطعی را جهت تصویب به کارفرما تحویل دهد. کارفرما نیز ظرف مدت دو ماه از تاریخ وصول، باید نظر نهایی خود را ضمن ارسال یک نسخه از آن به پیمانکار، اعلام می نماید.

هزینه‌های برچیدن کارگاه بعد از اتمام کار و بندهای باقی‌مانده از قرارداد در این سند قید می‌شوند.

اگر در صورت وضعیت قطعی اشتباه محاسباتی رخ دهد، غیر قابل برگشت می باشد پس آماده کردن این این صورت وضعیت به شدت حساس و زمان بر است.

6. بخش های تشکیل‌دهنده هر صورت‌وضعیت

روکش صورت وضعیت

روکش صورت وضعیت به اولین صفحه صورت وضعیت گفته می شود که در آن اطلاعاتی از جمله موضوع پیمان، مدت پیمان، تاریخ صورتوضعیت، کارفرما، مشاور، پیمانکار، وضعیت تعدیل قرارداد تا صورت وضعیت فعلی و اطلاعاتی کلی از این قبیل در آن آورده میشود. این صفحه مانند شناسنامه صورت وضعیت می باشد

مبناهای قراردادی

مواردی مانند ابلاغ کار، ابلاغ قرارداد، تحویل زمین، تاریخ های مهم و... که در صورت وضعیت آورده می شود به مبناهای قراردادی شناخته می شوند.

مستندات

دستور کارهای جدید و ابلاغیه ها و مواردی  دریافتی از این دست که از کارفرما دریافت شده است، جهت تاکید به عنوان مستند و برای تاکید، به صورت ضمیمه در صورت وضعیت آورده می شود.

برگه ریز متره

مترور در این برگه صورت وضعیت، همانطور که از نامش مشخص است باید متره های خود را که در برگه خلاصه متره گفته بود را شکافته و به صورت ریز متره ارائه دهد.

این برگه شامل مقادیر طول، عرض و ارتفاع کار انجام شده می باشد و مترور باید ریز به ریز کارهای انجام شده را در ستون های مربوطه وارد نماید. گاهی برای جلوگیری از خجیم شدن صورت وضعیت، از این کار صرفنظر شده و به جاي آن به صورتجلسههایی که قبلاً توسط مترور ارائه شده و توسط ناظرمقیم و مشاور بررسی و تصحیح و تائید شده، ارجاع داده میشود.

برگه خلاصه متره

این برگه دربردارنده خلاصه‌ای از کارهای انجام گرفته و هزینه‌های آنها است که از جدول ریز متره استخراج می‌شود و خلاصه ای از کارهایی که پیمانکار انجام داده است، توسط مترور تفکیک می شود و مقادیر کارهاي انجام شده بر اساس واحد آن درج می شود و اشارهاي به قیمت واحد نمی شود.

ریز مالی

این برگه برای ارائه صورت وضعیت قطعی تنظیم می‌شود و شامل توضیح تمام مبالغی می‌شود که از ابتدای پروژه هزینه شده است. در این برگه از صورت وضعیت، مترور تمام آیتم هایی که از آن از ابتداي پروژه تا زمان تنظیم صورتوضعیت استفاده کرده است را در جدولی لیست می کند.

خلاصه مالی فصول

در برگه خلاصه مالی فصول، برآورد کارهاي انجام شده تا تاریخ ارائه صورت وضعیت، به صورت فصلی آورده می شود.

در این برگه اعداد ادعایی پیمانکار بارنگ مشکی درج می شود و اعداد مورد تائید مشاور بارنگ قرمز نمایش داده می شوند. سپس مشاور مادر ( در صورت وجود ) با رنگ آبی اعلام نظر می کند و کارفرما در نهایت عدد نهایی را با رنگ سبز رسیدگی و ابلاغ می کند (رنگ ها در هر سیستم بنا به شرایط سیستم انتخاب و معرفی می شوند) بنابراین مترور باید در این برگه از صورت وضعیت، جدول مربوط به برآورد کارهاي انجام شده از ابتداي پروژه تا تاریخ ارائه صورتوضعیت را بهصورت فصل بندي شده تحویل مشاور دهد.

روکش مالی کل

خلاصه ای از برآورد و کارکردهای هر فهرست بها، مبلغ کارکرد مربوط به تجهیز و برچیدن کارگاه و برگ خرید و مصالح پای­کار در پروژه برگه مالی کل می­باشد.

نکته ­ای که باید به آن در صورت‌وضعیت‌ها توجه شود این است که مقادیر برآورد شده در صورت‌وضعیت مقادیر تجمعی می‌باشند. یعنی مقادیر کارهای انجام‌شده از ابتدای پروژه تا تاریخ صورت‌وضعیت آن ماه است.

در این صفحه از صورت وضعیت خلاصه اي از برآورد کلی پروژه آورده میشود. در این جدول مبلغ کل کارهاي انجام شده بر اساس فهرست بهاي استفاده شده با تقسیم بندي مبالغ آیتم هاي فهرست بها، ستاره دار، برگ خرید و مصالح پايکار و همچنین هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه، آورده شده است.

صورت‌مجلس

صورت جلسات یا همان صورت مجلس، شامل صورت­جلسه درستی نقاط نشانه کارگاه، صورت­جلسه کار انجام شده (کارکرد)، صورت­جلسات تحویل زمین، صورت­جلسه ورود مصالح به کارگاه، صورت­جلسه مصالح پای­کار، صورت­جلسه تحویل موقت و صورت­جلسه تحویل قطعی می‌شود.

صورت­جلسات با توجه به شرایط عمومی و خصوصی پیمان، فهرست بها، آیین نامه­ ها و بخشنامه­ های فنی سازمان برنامه و بودجه و نیاز پروژه تهیه و جزئی از مدارک قابل استناد پروژه ­ها می­باشد و باعث شفافیت اطلاعات مالی و حقوقی پروژه می­شود.

دستور کارها

دستور کارها باید به عنوان مستندات کارکرد پیمانکار، همراه صورت وضعیت ارائه شود و این کار را مترور به صورت کاملا دقیق باید انجام دهد.

فاکتورهای خرید

در پروژه ها معمولاً برخی کارها از لیست فهرست بها خارج است و آیتمی براي آن در نظر گرفته نشده است. درواقع پیمانکار با استعلام قیمت و خرید این اقلام، در محل مورد نظر آن را استفاده می نماید. بنابراین این اقلام در ردیف قیمت جدید و با اعلام ضریب بالاسري باید توسط مترور در صورت وضعیت آورده شود و فاکتور خرید نیز جزء مستندات ضمیمه شود.

7. انواع ضرایب مورداستفاده در صورت‌وضعیت

ضریب منطقه

مترور باید از یک سري ضرایب بسته به شرایط پروژه استفاده کند تا اینکه قیمت خام به دست آمده از متره هاي مترور به قیمت واقعی نزدیک شود.

ضریب منطقه یعنی قیمت های موجود در فهرست بها، با توجه منطقه جغرافیایی همان منطقه در نظر گرفته شود.

از اینرو این ضریب که توسط سازمان برنامه وبودجه کشور محاسبه می شود براي هر شهر مقدار خاص خود را دارد و عوامل مختلفی در تعیین این ضریب دخالت دارد.

ویژگی هاي منطقه موردنظر ازلحاظ آب و هوایی، میزان محرومیت منطقه ازلحاظ دسترسی به مصالح و نیروهاي کار و راه هاي دسترسی و مواردي از این قبیل.، مقدار ضریب منطقه رابراي هر فهرست بها تعیین می کند.

ضریب طبقات

قیمتی که در فهرست بها درج می شود برای کار در طبقه مبنا یعنی طبقه اول و زیر همکف می باشد

در طبقات بالا کار دشوارتر از طبقه همکف است و از طرفی مشخص است که براي جا به جایی مصالح تا ارتفاعات بالاتر با افت مصالح روبرو می شویم و درصدي از مصالح پرت میشوند. این موارد در قالب یک ضریب به اسم ضریب طبقات در قیمت نهایی کار ضرب می شود تا اثر آنها در کاردیده شده باشد.  توجه داشته باشید مساحت هر طبقه باید از نقشه هاي اجرایی موجود محاسبه شود و بُعد خارجی طبقات لحاظ شود.

1.2.7. نحوه محاسبه ضریب طبقات

سطح زیربناي همکف = 0F

سطح زیربناي طبقه اول بالاتر از طبقه همکف = 1F

سطح زیربناي طبقه دوم بالاتر از طبقه همکف = 2F

سطح زیربناي زیر همکف = 0B

سطح زیربناي طبقه اول پایینتر از طبقه زیر همکف = 1B

سطح زیربناي طبقه دوم پایینتر از طبقه زیر همکف = 2B

سطح زیربناي طبقه m آم پایینتر از طبقه زیر همکف=m B

همکف، تمام طبقات بالاتر از همکف تمام طبقات پایینتر از طبقه زیر همکف سطح کل ساختمان زیربناي، با احتساب سطح زیربناي طبقه همکف، طبقه زیر = S

ضریب ارتفاع

ین ضریب تا فهرستبهاي سال 1388 قابلاستفاده بود و از فهرستبهاي سال 1388 به بعد حذف گردید چون ارتفاع طبقات از 3,5 متر بیشتر نیست بنابراین طبیعی است براي ساختمان هاي با ارتفاع بیشتر از 3,5 متر، کار در ارتفاع بیشتر نیاز است و پیمانکار تمهیداتی از جمله ایجاد داربست جهت اجراي نماهاي خارجی می اندیشد. کار در ارتفاعات بالاتر افت مصالح بیشتر و سختی کار بیشتري دارد که همین باعث بیشتر شدن دستمزد کارگرها نیز خواهد شد.

ضریب پیمان

مترور قبل از برگزاري مناقصه، برآورد هزینه کل پروژه را انجام می دهد و قیمتی تحت عنوان هزینه اجراي کار را به دست می آورد و در زمان مناقصه آن را به اطلاع پیمانکاران می رساند.

پیمانکار پس از برنده شدن در مناقصه ، با توجه به نقشه های اجرایی که کارفرما در اختیارش گذاشته است و با کمک مترور خود، برآورد خود را از پروژه تحت عنوان قیمت پیشنهادي در پاکت پیشنهاد قیمت به کارفرما ارائه می کند واولین ضریبی که پیمانکار باید آن را در محاسبات خود بکار گیرد در اینجا مشخص می شود که از حاصل تقسیم قیمت پیشنهادي پیمانکار بر قیمت اجراي کار (محاسبه شده توسط کارفرما) ضریبی به دست می آید تحت عنوان ضریب پیمان.

ضریب پیشنهادی جزء (ضریب فصل)

پیمانکار قبل از بستن قرارداد و برای پیشنهاد قیمت، در زمان متره و برآورد، طبق نقشه های اجرایی و فهرست بها، برگه ای تنظیم می کند که در آن قیمت هاي پیشنهادي هر فصل فهرست بها نوشته شده است. اگر این قیمت را بر قیمت محاسبه شده براي هر فصل توسط کارفرما تقسیم کنیم، ضریبی تحت عنوان ضریب پیشنهادي جزء یا ضریب فصل به دست می آید.

ضریب بالاسری

هزینه های غیر مستقیمی که پیمانکار باید پرداخت کندو امکان نامگذاری خاصی برای آن در فهرست بها نیست را ضریب بالاسری می گویند. این ضریب در قیمت محاسبه شده پیمانکار ضرب خواهد شد. در واقع این ضریب، هزینه هاي پنهان و پشت پرده اي است که در آنالیز بهاي فهرست بها (که توسط سازمان برنامه وبودجه محاسبه و تهیه می شود) دیده نشده است را آشکار می کند.

هزینه بالاسری عمومی

هزینه هایی شامل؛ هزینه های نگهداری دفتر مرکزی، هزینه آب و برق و سوخت دفتر مرکزی، هزینه های پذیرایی و آبدارخانه دفتر مرکزی، هزینه های تکثیر و چاپ نقشه دفتر مرکزی و... که نمی توان آن ها را به پروژه خاصی مرتبط دانست را هزینه های بالادست عمومی می گویند.

هزینه بالاسری کار

هزینه هایی شامل؛ هزینه های نگهداری دفتر مرکزی، هزینه مالیات، هزینه های صندوق کارآموزی، هزینه های ضمانت‌نامه انجام تعهدات، سود پیمانکار و... که می توان آن ها را به پروژه خاصی مرتبط دانست را هزینه های بالادست عمومی می گویند.

آنالیز هزینه بالاسری طرح های عمرانی از طریق مناقصه

در این برگه، جدولی دو ستونه که شامل ستون شرح هزینه و مقدار هزینه می باشد وجود دارد. و سهم هر ردیف شرح هزینه به صورت درصدی و جداگانه از کل کار نوشته می شودو این مقادیر با آنالیز قیمت هزینه هاي مختلفی که به عنوان بالاسري برعهده پیمانکار است، بدست آمده است.

ضریب تجهیز و برچیدن کارگاه

مترور باید تمامی هزینه هایی که براي تجهیز و درنهایت پس از تحویل پروژه، برچیدن آن، نیاز است را در جدولی لیست کرده و در محاسبات به کار گیرد.

هزینه هاي تجهیز و برچیدن کارگاه چیزي بین 2,5 تا 4 درصد است که پس از اعمال ضریب پیمان قابل پرداخت است.

در مواردي که در قرارداد ذکر شود، هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه 4 درصد مبلغ پیمان است دیگر نمی توان ادعاي بیشتري داشت و اگر شما با کارفرما به توافق 4 درصدي رسیدید و پس از تجهیز کارگاه متوجه شدید که هزینه های بیشتري را پرداخت کرده اید دیگر نمی توانید ادعایی در رابطه با این بند از قرارداد داشته باشید. اما هزینه هریک از ردیف هاي تجهیز و برچیدن کارگاه که در جدول آمده است، بهتناسب پیشرفت عملیات، مربوط به همان ردیف تجهیز و برچیدن کارگاه، محاسبه میشود و در صورتوضعیت لحاظ می شود.

ضریب صعوبت کار

ضریب صعوب کار در مواردی که پروژه دارای سختی کار در مواردی مثل ترافیک، تونل و ی معادن باشد از این ضریب استفاده می شود تا جبران خسارت پیمانکار ناشی از افت و کندي کار و راندمان کار باشد.

ضریب مصالح پای‌کار

ضریب مصالح پای کار7 درصد است و برای تقویت بنیه پیمانکار این مقدار از هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه، پرداخت می شود.

دلیل عدم استفاده از ضرایب ارتفاع و طبقه در این موارد این است که این مصالح در پايکار تخلیه می شوند نه در ارتفاع.

ضریب تعدیل

بعد از تهیه صورت وضعیت و تایید نهایی کارفرما ضریب تعدیل استفاده می شود که به صورت دفترچه تعدیل صورت وضعیت توسط مترور تهیه و ارائه می شود.

این ضریب براي جبران خسارت وارد بر پیمانکار ناشی از افت و خیز قیمت هاي مصالح و دستمزد کارگرها و ماشین آلات (تورم موجود در بازار) مورداستفاده قرار میگیرد.

8. نحوه اعمال ضرایب در صورت وضعیت

کارفرما قبل از انعقاد قرارداد، توسط مترور خود پروژه مورد نظر را متره و برآورد می کند و مترور برای پیشنهاد قیمت بعد از متره نقشه های اجرایی و برآورد فصلی با توجه به نیاز و صلاحدید پیمانکار برای نوشتن ضرایب صورت وضعیت استفاده می کند.

از این ضرایب یک‌بار قبل از انعقاد پیمان و یک‌بار بعدازآن استفاده می شود.

9. تجمعی بودن صورت وضعیت ها

منظور از تجمعی بودن صورت‌وضعیت، صورت‌وضعیت‌های تهیه شده توسط مترور به صورت تجمعی است به این معنا که صورت‌وضعیت هر ماه مقادیر کارهای انجام شده از ابتدای پروژه تا آن تاریخ است. اما اینکه صورت‌وضعیت باید تجمعی باشد از کجا برگرفته شده است؟ به ماده 37 شرایط عمومی پیمان رجوع می‌کنیم.

مترور باید در پایان هرماه صورت‌وضعیت کارهای انجام شده تا آن تاریخ را تهیه و تنظیم کند و این به معنای تجمعی بودن صورت‌وضعیت است.

 آموزش کاربرد تخصصی اتوکد برای مهندسین دفتر فنی و مترور حرفه ای

با استفاده از این دوره سرعت عملکرد خود را در دفتر فنی و متره و برآورد تا 500% افزایش دهید