آموزش کاربرد تخصصی اتوکد برای مهندسین دفتر فنی و مترور حرفه ای
با استفاده از این دوره سرعت عملکرد خود را در دفتر فنی و متره و برآورد تا 500% افزایش دهید
متره چیست؟
در رشته عمران، متره به معنای تعیین مقدار دقیق و نحوه استفاده از مواد، ابعاد، و اجزاء مختلف یک ساختمان یا پروژه عمرانی میباشد. فرآیند مترهگذاری در عمران به منظور تخمین دقیق نیازمندیهای مواد ساختمانی، نیروی کار، و دیگر اجزاء مورد نیاز برای اجرای پروژه استفاده میشود. این شامل اندازهگیری دقیق ابعاد ساختمان، نحوه استفاده از مواد مختلف مانند بتن، فولاد، چوب، و سایر مصالح، و همچنین مشخص کردن تعداد و نحوه استفاده از اجزاء مختلف ساختمان میشود.
متره در واقع یک جدول یا لیست جزئیات مورد نیاز برای ساخت یک ساختمان است و شامل اطلاعاتی از قبیل تعداد و ابعاد قطعات، نوع و مقدار مصالح، نیاز به نیروی کار، و دیگر جزئیات فنی و مهندسی مرتبط با پروژه میشود. این اطلاعات به مهندسان عمران و سایر اعضای تیم ساختمانی کمک میکند تا نیازمندیها را به دقت درک کرده و برنامهریزی مناسبی برای اجرای پروژه انجام دهند.
مترور کیست؟
در رشته عمران، اصطلاح "مترور" به شخصی اطلاق میشود که مسئول انجام مترهگذاری یا تهیه متره در یک پروژه ساختمانی است. مترور عمدتاً با اطلاعات فنی و نقشههای پروژه کار میکند و با اندازهگیری دقیق ابعاد و مشخصات مختلف اجزاء ساختمانی، متره و برآورد مورد نیاز را تهیه میکند.
وظیفه اصلی مترور شامل انجام محاسبات دقیق بر اساس نقشهها و مشخصات فنی پروژه، تهیه لیست مواد، اجزاء، و نیازمندیهای مختلف پروژه میشود. او باید دقیقاً مشخص کند چه مقدار از هر مصالح و اجزاء برای اجرای پروژه لازم است. همچنین، مترور مسئولیت ارائه اطلاعات دقیق به مهندسان عمران، مدیران پروژه، و سایر اعضای تیم ساختمانی را دارد تا بتوانند به بهترین شکل ممکن پروژه را برنامهریزی و اجرا کنند.
ویژگیهای یک مترور خوب در رشته عمران عبارتند از:
دقت و دقت در اندازهگیری:
مترور باید دارای دقت بالا در اندازهگیری ابعاد و مشخصات مختلف ساختمانی باشد تا اطلاعات صحیحی به منظور تهیه متره و برآورد ارائه کند.
شناخت کامل از نقشهها و مستندات فنی:
باید توانایی تفسیر نقشهها و مستندات فنی را داشته باشد تا بتواند متره و برآورد را بر اساس الزامات و مشخصات پروژه تهیه کند.
مهارت در استفاده از ابزار اندازهگیری:
مترور باید توانایی استفاده ماهرانه از انواع ابزار اندازهگیری مختلف را داشته باشد تا اطلاعات دقیق و قابل اعتمادی را برای متره و برآورد به دست آورد.
آشنایی با مواد ساختمانی:
باید دانش کافی در زمینه مواد ساختمانی داشته باشد تا بتواند متره و برآورد را با در نظر گرفتن نوع و ویژگیهای مواد به درستی تهیه کند.
توانایی ارتباطات مؤثر:
باید توانایی ارتباط مؤثر با اعضای تیم، مهندسان عمران، مدیران پروژه و سایر افراد مرتبط با پروژه را داشته باشد.
مهارتهای محاسباتی:
باید قادر به انجام محاسبات دقیق و سریع بر اساس اطلاعات جمعآوریشده جهت ارائه متره و برآورد را داشته باشد.
استفاده از فناوری:
باید با استفاده از نرمافزارها و ابزارهای مدرن مرتبط با متره و برآورد و محاسبات مربوط به عمران آشنا باشد.
مسئولیتپذیری و انضباط شغلی:
مترور باید مسئولیتپذیر بوده و توانایی مدیریت زمان و اولویتبندی را در زمان متره و برآورد داشته باشد.
بهروز بودن با آخرین تکنولوژیها و متدها:
باید توانمندی بهروزرسانی دانش خود در مورد متره و برآورد را نشان دهد و با آخرین تکنولوژیها و متدهای مرتبط با حوزه متره و برآورد در عمران آشنا باشد.
نکات مهم در مقدمات متره و ریز متره
مطالعه دقیق نقشهها و مستندات فنی:
قبل از شروع به متره و برآورد، مهم است که مترور نقشهها و مستندات فنی پروژه را به دقت مطالعه کند تا اطلاعات لازم را درک کرده و به درستی اجرا کند.
تدوین یک برنامه کاری:
ایجاد یک برنامه کاری با ذکر زمانبندی و اولویتها برای اجرای متره و برآورد به بهترین شکل ممکن ضروری است.
آشنایی با محیط پروژه:
مترور باید با محیط پروژه و شرایط موجود در سایت آشنا باشد تا بتواند اطلاعات مورد نیاز را به درستی به دست آورد.
اندازهگیری دقیق ابعاد:
در ریزمتره، اندازهگیری دقیق ابعاد اجزاء ساختمانی با استفاده از ابزارهای اندازهگیری متناسب انجام میشود.
شناسایی و ثبت مشخصات مواد:
شناسایی نوع و مشخصات مواد مورد استفاده در ساختمان و ثبت دقیق تعداد و مقدار هر ماده از وظایف اصلی ریزمتره است.
تهیه لیست اجزاء:
تهیه لیست دقیقی از اجزاء مختلف ساختمان و نیازمندیهای هر کدام از این اجزاء از دیگر مراحل مهم ریزمتره محسوب میشود.
محاسبه تعداد و مقدار مواد:
محاسبات دقیق بر اساس ابعاد و تعداد اجزاء به تعیین تعداد و مقدار مواد مورد نیاز برای هر بخش از پروژه میپردازد.
ثبت دقیق اطلاعات:
ثبت دقیق و کامل اطلاعات در فرمها یا نرمافزارهای متره و برآورد، برای اطمینان از دقت و قابل اعتماد بودن متره و برآورد بسیار حائز اهمیت است.
آموزش کاربرد تخصصی اتوکد برای مهندسین دفتر فنی و مترور حرفه ای
با استفاده از این دوره سرعت عملکرد خود را در دفتر فنی و متره و برآورد تا 500% افزایش دهید
ملزومات نقشه های اجرایی جهت متره
نقشههای طراحی:
این نقشهها شامل تمامی جزئیات طراحی ساختمان و اجزاء آن میشوند. این شامل نقشههای معماری، نقشههای ساختاری، نقشههای برقی، و نقشههای مکانیکی میباشد.
برشهای متقاطع:
برشهای متقاطع نشاندهنده تنظیمات و ابعاد دقیق اجزاء ساختمان میباشند. این اطلاعات برای محاسبات دقیق و اندازهگیریهای متره و برآورد لازم هستند.
نقشههای جزئیات اجرایی:
این نقشهها حاوی جزئیات کاملی از نحوه اجرای اجزاء ساختمان، مانند جزئیات اتصالات، نوع و ابعاد مواد، و نکات فنی دیگر میباشند.
نقشههای ترکیبی و تیزر (Sections و Elevations):
این نقشهها به مترور کمک میکنند تا ابعاد عمودی و افقی اجزاء ساختمان را درک کرده و متره و برآورد دقیقی تهیه کند.
نقشههای مصالح:
این نقشهها شامل اطلاعات دقیق در مورد نوع و مشخصات مواد ساختمانی مورد استفاده هستند، که برای متره و برآورد موارد لازم میباشند.
نقشههای توپوگرافی و زمینشناسی:
در صورتی که پروژه اطلاعات زمینشناسی مهمی دارد، نقشههای توپوگرافی و زمینشناسی میتوانند به مترور کمک کنند تا اطلاعات محیطی را به دقت درک کرده و متره و برآورد را انجام دهد.
نقشههای ابعاد مصالح:
این نقشهها حاوی ابعاد دقیق مصالح ساختمانی مانند ابعاد بلوکها، تیرها، ستونها و ... میباشند. این اطلاعات برای محاسبه مواد لازم در متره و برآورد استفاده میشوند.
همه این نقشهها در کنار هم تشکیل مجموعه کاملی از اطلاعات را فراهم میکنند که به مترور کمک میکنند تا متره و برآورد های دقیقی ایجاد کرده و اطلاعات لازم برای اجرای پروژه را فراهم آورد.
انواع متره
متره باز
متره باز یا Open Book Estimating یک روش تخمین هزینه است که در آن اطلاعات مربوط به هزینهها و متره و برآورد ها با شفافیت بالا به طرفین (معمولاً سازنده و مشتری) ارائه میشود. این روش به طرفین اجازه میدهد تا به طور مستقیم در فرآیند تخمین هزینهها شرکت کنند و همکاری نزدیک داشته باشند.
در متره باز، اطلاعات مرتبط با هزینهها و مصالح پروژه به طرفین (معمولاً سازنده و مشتری) ارائه میشود و این اطلاعات به شفافیت بالا دست یافته و طرفین میتوانند به صورت مستقیم در تعیین هزینهها شرکت کنند. همچنین مشتری از جزئیات هزینهها و عوامل مختلف مطلع میشود و این امکان را دارد که به بهترین شکل تصمیم بگیرد.
ویژگیها و جنبههای مهم متره باز عبارتند از:
شفافیت:
در متره باز، تمام جزئیات و اطلاعات مربوط به هزینهها به طور کامل در اختیار طرفین قرار میگیرد.
این روش به مشتری امکان مشاهده دقیق هزینهها و عوامل مختلفی که در تشکیل هزینهها نقش دارند را میدهد.
شرکت فعال طرفین:
هر دو طرف (سازنده و مشتری) در فرآیند تخمین هزینه و تدوین متره و برآورد ها شرکت میکنند.
این امکان را فراهم میکند که هر دو طرف بتوانند نقش مستقیمی در تصمیمگیریها و انتخابهای مربوط به پروژه داشته باشند.
آگاهی از قیمتها:
طرفین از قیمتهای بازار و هزینههای واقعی به خوبی آگاهی پیدا میکنند.
این اطلاعات به مشتری امکان میدهد تا ارزش و مناسبترین گزینهها را برای پروژه خود ارزیابی کند.
مدیریت ریسک:
این روش به سازنده امکان میدهد تا بهترین راهبردها برای کاهش ریسکهای مالی و فنی را اتخاذ کند.
هر دو طرف میتوانند در فرآیند تخمین، مشکلات و چالشهای پیشروی پروژه را به صورت مشترک شناسایی کرده و برنامههای مدیریت ریسک مناسبی ایجاد کنند.
تسهیل ارتباط:
متره باز تسهیل ارتباط و همکاری میان اعضای تیمهای پروژه را ترویج میکند.
این روش موجب میشود که اطلاعات به روز و قابل دسترس برای همه اعضا باشد.
متره باز به ویژه در پروژههای بزرگ و پیچیده معمولاً به عنوان یک رویکرد موثر برای مدیریت هزینهها و ریسکها استفاده میشود.
متره بسته
متره بسته به عنوان یک قسمت از فرآیند تخمین هزینهها و مواد مصرفی در یک پروژه ساختمانی مطرح است. این فرآیند به محاسبه تعداد و حجم مواد مورد نیاز برای اجرای انواع مختلف کارها در یک ساختمان میپردازد. متره بسته عمدتاً به سه نحوه انجام میشود: متره بسته براساس طرح (Drawing-based Takeoff)، متره بسته براساس شمارش (Count-based Takeoff)، و متره بسته براساس وزن (Weight-based Takeoff).
در متره بسته، محاسبات مرتبط با تعداد و حجم مواد مصرفی پروژه انجام میشود و این شامل متره بر اساس طرح، شمارش عناصر، یا وزن مواد استفاده شده در ساختمان میشود. این متره و برآورد ها به مدیران پروژه کمک میکنند تا به دقت بیشتری نسبت به نیازهای مواد و هزینههای مرتبط با آنها آگاه شوند.
متره بسته براساس طرح (Drawing-based Takeoff):
در این روش، متره بر اساس نقشهها و طرحهای ساختمان انجام میشود و تعداد و ابعاد مختلف عناصر ساختمانی از طریق ملاحظه نقشهها و طرحها تخمین زده میشود، این شامل مواردی مانند متره و برآورد ساختمانی، متره و برآورد برقی، و متره و برآورد سیستمهای مکانیکی میشود.
متره بسته براساس شمارش (Count-based Takeoff):
در این روش، تخمین هزینهها بر اساس تعداد اجزای مختلف پروژه انجام میشود. مثلاً تعداد دربها، پنجرهها، لولهکشیها، و سایر عناصر به صورت مستقیم شمارش میشود.
متره بسته براساس وزن (Weight-based Takeoff):
در این روش، متره و برآورد بر اساس وزن مواد استفاده شده در ساختمان انجام میشود.مثلاً تخمین میشود که چه مقدار بتن، فولاد، یا سایر مواد مشابه برای پروژه لازم است و سپس بر اساس وزن این مواد، هزینه تخمینی محاسبه میشود.
متره بسته به نوع پروژه و نیازهای آن تغییرات میکند. این فرآیند مهمی است زیرا به مدیران پروژه و افراد مسئول ارائه تخمین هزینهها کمک میکند تا به دقت بیشتری اطلاعات لازم را در مراحل ابتدایی پروژه به دست آورند و برنامهریزی بهتری را برای اجرای پروژه انجام دهند.
ارتباط متره باز و بسته
ارتباط میان متره باز و بسته در فرآیند تخمین هزینهها در پروژههای ساختمانی یک روند تداخلی است که از آنجا که هر کدام وظایف و ویژگیهای خود را دارند، ترکیب آنها به مدیران پروژه اطلاعات گستردهتری را ارائه میدهد.
متره باز و بسته به یکدیگر تکمیلکنندهاند. به عبارت دیگر، در یک پروژه ممکن است هر دو نوع متره به کار روند و متره باز اطلاعات شفاف و کلی را ارائه میدهد و به مشتری امکان مشارکت فعال در فرآیند تخمین هزینه را میدهد.
متره بسته با اطلاعات دقیقتر در زمینه تعداد و حجم مواد مصرفی کمک میکند تا مدیران پروژه به تخمین هزینههای مرتبط با اجرای وظایف مختلف پروژه دقت کنند.
ترکیب متره باز و بسته میتواند به مدیران پروژه کمک کند تا از ترکیب دقیقی از اطلاعات شفاف و جزئی برای تصمیمگیریها و مدیریت بهینه هزینهها استفاده کنند.
متره یا تخمین هزینه به عنوان یک بخش مهم از مدیریت پروژهها و ساخت و سازها مطرح است. انواع مختلف مترهها و اجزای مرتبط با آن را می توان به شکل زیر هم مورد مطالعه قرار داد:
متره ساختمانی:
متره مساحتی (Area Takeoff): مشخص کردن مساحت هر بخش از ساختمان.
متره حجمی (Volume Takeoff): تخمین حجم مصالح مورد نیاز برای ساختمان، مانند بتن یا آجر.
متره برقی:
متره نورپردازی (Lighting Takeoff): تخمین تعداد و نوع لامپها و تجهیزات نورپردازی.
متره سیستمهای الکتریکی (Electrical Systems Takeoff): تخمین نیاز به کابلها، لوازم الکتریکی و سایر تجهیزات.
متره مکانیکی:
متره سیستمهای گرمایش و تهویه (HVAC Takeoff): تخمین نیاز به دستگاههای گرمایش و تهویه و لولهکشیهای مرتبط.
متره لولهکشی (Plumbing Takeoff): تخمین نیاز به لولهکشیها، شیرآلات و تجهیزات بهداشتی.
متره منظری (Landscape Takeoff):
متره گل و گیاهان (Planting Takeoff): تخمین نیاز به گلها، درختان و گیاهان در فضاهای سبز.
متره سیستمهای آبیاری (Irrigation Takeoff): تخمین نیاز به لولهکشیها و تجهیزات آبیاری.
متره تجهیزات:
متره تجهیزات الکتریکی (Equipment Takeoff): تخمین نیاز به تجهیزات الکتریکی مانند ماشینآلات و دستگاههای الکتریکی.
متره تجهیزات مکانیکی (Mechanical Equipment Takeoff): تخمین نیاز به تجهیزات مکانیکی مانند دستگاههای حرارتی یا سرمایشی.
همه این انواع متره و برآورد ها به منظور ارائه تخمین دقیقتری از هزینهها و موارد مورد نیاز در یک پروژه ساختمانی یا صنعتی استفاده میشوند. توجه به جزئیات و استفاده از نرمافزارهای مدیریت پروژه میتواند در بهبود دقت و کارایی متره و برآورد ها کمک کند.
آموزش کاربرد تخصصی اتوکد برای مهندسین دفتر فنی و مترور حرفه ای
با استفاده از این دوره سرعت عملکرد خود را در دفتر فنی و متره و برآورد تا 500% افزایش دهید
مفهوم متره در قالب یک مثال
لازم به ذکر است که مثال زیر به صورت سادهتری بیان شده و در پروژههای واقعی، متره و برآوردها با جزئیات بیشتری انجام میشوند.
فرض کنید شما یک مهندس ساختمان هستید و مشتری شما یک پروژه ساخت یک خانه جدید را به شما سپرده است. برای انجام تخمین هزینهها و مدیریت منابع، شما میخواهید متره و برآورد های مختلفی ایجاد کنید.
متره ساختمانی (Building Takeoff):
شما بر اساس نقشهها و طرحهای ساختمان، مساحت کل ساختمان، تعداد اتاقها، تعداد طبقات، و سایر جزئیات را محاسبه میکنید. به عبارت دیگر، شما تخمین میزنید چقدر مساحت بنا برای ساخت خانه لازم است.
متره برقی (Electrical Takeoff):
با مشاهده نقشههای الکتریکی، شما تعداد و نوع پریزها، سوکتها، لوسترها، و دیگر تجهیزات برقی مورد نیاز برای هر اتاق را محاسبه میکنید. این متره به شما اطلاعات دقیقی از نیازهای سیستم برق در خانه ارائه میدهد.
متره سیستم گرمایش و تهویه (HVAC Takeoff):
بر اساس طرحهای سیستم گرمایش و تهویه، شما تخمین میزنید چه تعداد و نوع دستگاههای گرمایشی و سرمایشی (مانند رادیاتورها یا کولرها) برای هر فضا لازم است. این متره و برآورد به شما کمک میکند تا سیستم گرمایش و تهویه مناسبی را برای خانه تعیین کنید.
این مثالها نشان از نحوه استفاده از متره و برآورد در یک پروژه ساختمانی دارند. متره و برآورد ها اطلاعات دقیقتری از نیازهای مواد و هزینهها به مدیران پروژه فراهم میکنند تا بتوانند برنامهریزی دقیقتری انجام دهند و پروژه را با بهرهوری بیشتری اجرا کنند.
تفاوتها و کاربردهای متره باز و بسته
تفاوت اصلی بین متره باز و بسته در حوزه عمران و معماری مربوط به سطح دقت و جزئیات محاسبات است. در ادامه، تفاوتها و کاربردهای این دو روش محاسبات آورده شدهاند:
متره باز:
متره باز به مجموعهای از مستندات و فهرستها اطلاق میشود که شامل جزئیات زیرساختی، مصالح، کارها و خدمات مورد نیاز برای اجرای یک پروژه ساختمانی است.
ویژگیها:
متره باز اطلاعات بیشتری را در مورد نحوه اجرا، مشخصات فنی، و مصالح مورد استفاده ارائه میدهد.
برای پروژههایی با اهمیت فنی بالا و نیاز به کنترل دقیقتر هزینه و مشخصات.
کاربرد:
متره باز بیشتر در پروژههای بزرگ، پیچیده، و با اهمیت فنی بالا استفاده میشود.
برای پروژههایی که نیاز به اطلاعات دقیق در مورد جزئیات اجرایی دارند.
متره بسته:
متره بسته به مستندات کمتری نیاز دارد و معمولاً شامل جزئیات کمتری در مورد اجرا، مشخصات فنی، و مصالح است. این نوع متره بر اساس نقشهها و طرحهای اجرایی ایجاد میشود.
ویژگیها:
متره بسته سادهتر است و بر اساس نقشههای معماری و اجرایی ایجاد میشود. برای پروژههای با پیچیدگی کم و نیاز به جزئیات فنی کمتر.
کاربرد:
متره بسته بیشتر در پروژههای کوچک، معمولی، یا کارهای معماری مورد استفاده قرار میگیرد. برای پروژههایی که جزئیات اجرایی کمتری نیاز دارند و مشخصات فنی کمتری اهمیت دارد.
به طور کلی، انتخاب بین متره باز و بسته به نیازهای خاص پروژه و همچنین سطح دقت و اطلاعات مورد نیاز مربوط به آن پروژه بستگی دارد. در پروژههای بزرگ و پیچیده، معمولاً از متره باز استفاده میشود تا جزئیات بیشتری ارائه شود و مشخصات فنی دقیقتری ارائه شود. در حالی که در پروژههای کوچکتر و سادهتر، ممکن است از متره بسته استفاده شود که اطلاعات مورد نیاز برای اجرا به صورت سادهتر و مستندات کمتری نیاز داشته باشد.
برآورد چیست؟
در حوزه عمران و معماری، براورد به تخمین زدن و تخمین کردن در مورد مختلف جنبههای یک پروژه مرتبط با ساخت و ساز میپردازد. این تخمینها به منظور برنامهریزی، کنترل هزینهها، تضمین کیفیت، و اطمینان از موفقیت پروژه انجام میشوند. در زیر، تعدادی از جنبههایی که در حوزه عمران و معماری ممکن است نیاز به براورد داشته باشند، ذکر شده است:
هزینههای ساخت: برآورد هزینههای مرتبط با مواد ساختمانی، نیروی کار، تجهیزات، و سایر هزینههای مرتبط با ساخت.
زمانبندی پروژه: تخمین مدت زمانی که برای اجرای پروژه لازم است، با در نظر گرفتن مراحل مختلف اجرا و تدارکات.
طراحی و معماری: تخمین مراحل طراحی، مواد مورد نیاز، و نیازمندیهای معماری بر اساس اهداف پروژه.
موارد مورد نیاز: متره و برآورد نیازمندیهای مواد، تجهیزات، نیروی انسانی، و دیگر منابع برای اجرای طراحی و ساخت.
تأثیرات زیستمحیطی: تخمین تأثیرات ممکن بر محیط زیست ناشی از ساخت و ساز.
کنترل کیفیت: متره و برآورد مراحل کنترل کیفیت در طول ساخت و اجرای پروژه.
نظارت و مدیریت پروژه: تخمین نیازمندیهای نظارت و مدیریت برای اطمینان از پیشرفت صحیح پروژه.
متره و برآورد در این حوزه میتوانند با استفاده از اطلاعات مهندسی، تجربیات گذشته، نرمافزارهای مخصوص مدیریت پروژه، و روشهای تحلیلی انجام شوند. این تخمینها به مهندسین عمران و معماران کمک میکنند تا پروژهها را با کیفیت بالا، در زمان مقرر، و با هزینههای کنترل شده انجام دهند.
آموزش کاربرد تخصصی اتوکد برای مهندسین دفتر فنی و مترور حرفه ای
با استفاده از این دوره سرعت عملکرد خود را در دفتر فنی و متره و برآورد تا 500% افزایش دهید
انواع برآورد بر اساس زمان انجام آن
قبل از انجام کار (جهت مناقصه)
برآورد قبل از انجام کار یک فرآیند مهم در مراحل ابتدایی یک پروژه معماری یا عمران است و برای شرکت در مناقصات و جذب پیمانکاران به کار میرود. این برآورد به عنوان "برآورد قبل از اجرا" یا "برآورد پیش فرض" نیز شناخته میشود و در اینجا به چند نکته اصلی اشاره میشود:
تحلیل نقشهها و مستندات:
برای انجام یک متره و برآورد دقیق، نقشهها و مستندات مرتبط با پروژه باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند. این شامل طراحیها، مشخصات فنی، شرایط قرارداد، و دیگر اسناد مرتبط با مناقصه است.
شناخت محدودیتها و مشکلات پیش بینی شده:
تشخیص محدودیتها و مشکلات پیش بینی شده در اجرای پروژه از اهمیت ویژهای برخوردار است. این مشکلات ممکن است به عنوان مواردی که افزایش هزینه یا زمان نیاز دارند، شناخته شوند.
برآورد هزینه:
تخمین هزینههای مختلف پروژه شامل هزینههای مرتبط با مصالح، نیروی انسانی، تجهیزات، حمل و نقل، هزینههای اجتماعی و مالیاتی، باید انجام شود. متره و برآورد هزینه باید به دقت و با توجه به شرایط محلی و بازار انجام شود.
تعیین زمان اجرا:
تخمین زمانی که برای انجام پروژه لازم است، نیز یک جزء اساسی از برآورد است. این شامل تخمین زمان برآورد شده برای هر مرحله از پروژه است.
مدیریت ریسک:
شناخت و مدیریت ریسکهای ممکن در طول اجرای پروژه نیز جزء مهمی از برآورد قبل از انجام کار است. این شامل شناسایی ریسکهای فنی، مالی، و غیره میشود.
متره و برآورد قبل از انجام کار یک ابزار اساسی برای تصمیمگیری در مورد شروع یک پروژه است و به سازمانها کمک میکند تا برنامهریزی دقیقتری داشته باشند و بتوانند در مناقصات با دقت بالاتری شرکت کنند.
برآورد حین انجام کار
متره و برآورد حین اجرا یا به عبارت دیگر برآورد در حین اجرا اطلاعاتی است که در طول انجام پروژه جاری میشود. این اطلاعات به مدیریت پروژه کمک میکند تا پیشرفت پروژه را مراقبت کنند، مشکلات را شناسایی کنند و هزینهها را کنترل کنند. در ادامه به برخی از نکات مهم در برآورد حین اجرا برای مناقصه اشاره میشود:
پیشرفت فیزیکی:
متره و برآورد حین اجرا اطلاعاتی ارائه میدهد در مورد میزان پیشرفت فیزیکی پروژه. این شامل اطلاعاتی از قبیل مقدار کاری که انجام شده، نسبت به برنامه زمانی مقرر است.
تغییرات در طراحی یا اجرا:
در طول اجرا، ممکن است تغییرات در طراحی یا اجرای پروژه اتفاق بیافتد. برآورد حین اجرا باید تغییرات را در نظر بگیرد و تأثیر آنها بر زمان و هزینه پروژه را ارزیابی کند.
مدیریت هزینه:
متره و برآورد حین اجرا مشمول مدیریت هزینههای واقعی پروژه است. این شامل هزینههای مرتبط با مواد، نیروی انسانی، تجهیزات، و هزینههای اجتماعی و مالیاتی است.
برآورد بازار:
در طول اجرای پروژه، شرایط بازار و قیمتها ممکن است تغییر کند. برآورد حین اجرا باید این تغییرات را در نظر بگیرد و تأثیر آنها بر هزینهها را ارزیابی کند.
رصد ریسکها:
همچنین، متره و برآورد حین اجرا شامل رصد و مدیریت ریسکهای ممکن در طول پروژه است. این ممکن است شامل ریسکهای فنی، مالی، و غیره باشد.
گزارشدهی به ناظرین و مخاطبان:
گزارشدهی منظم به ناظرین و مخاطبان پروژه (از جمله مدیران، مالکان، و احتمالاً اهل تصمیمگیری در مناقصات بعدی) نقش مهمی در اطلاعرسانی درباره پیشرفت پروژه و هزینهها ایفا میکند.
متره و برآورد حین اجرا یک فرآیند پویا است که نیازمند مداومت و بهروزرسانی است تا بهترین تصمیمها در مدیریت پروژه اتخاذ شوند و مشکلات به موقع شناسایی و حل گردند.
برآورد بعد انجام کار
برآورد بعد از انجام کار در حوزه عمران و معماری نقش مهمی در ارزیابی نهایی هزینهها و بهینهسازی فرآیندهای پروژه دارد. در ادامه، به برخی از نکات مربوط به متره و برآورد بعد از انجام کار در این حوزه میپردازم:
تحلیل نهایی هزینهها:
در این مرحله، تمامی هزینههای پروژه از جمله مواد، نیروی انسانی، تجهیزات، هزینههای اجتماعی و مالیاتی، و هرگونه هزینه دیگری که در طول پروژه پیش آمده است، بررسی میشود.
بررسی تغییرات:
هرگونه تغییر در طراحی یا اجرای پروژه باید مورد بررسی دقیق قرار گیرد. این شامل هر تغییر در محدوده پروژه، مواد استفاده شده، یا هر تغییر دیگری که تأثیری بر هزینهها داشته باشد میشود.
تخمین هزینههای پنهان:
متره و برآورد بعد از انجام کار باید تلاش کند تا تمامی هزینههای پنهان، که ممکن است در طول پروژه شناخته نشدهاند، شناسایی و در محاسبات نهایی در نظر گرفته شوند.
مدیریت ریسکها و تغییرات:
برآورد بعد از انجام کار باید تأثیر ریسکها و تغییرات در طول پروژه را بر هزینهها مورد بررسی قرار دهد. این شامل مشکلات فنی، تأخیرها، و هر تغییر دیگری است که به عنوان نتیجه اجرای پروژه پدید آمده باشد.
ارزیابی کیفیت اجرا:
علاوه بر هزینهها، ارزیابی کیفیت اجرا نیز بسیار اهمیت دارد. متره و برآورد بعد از انجام کار باید به این موضوع پرداخته و هر نقص یا عیبی را که تأثیری بر کیفیت نهایی پروژه داشته باشد، مورد ارزیابی قرار دهد.
آموزشها و تجربیات آینده:
برآورد بعد از انجام کار به عنوان یک ابزار آموزشی نیز مورد استفاده قرار میگیرد. تجربیات کسب شده از پروژه فعلی میتواند به بهبود فرآیندها و تصمیمگیریها در پروژههای آینده کمک کند.
گزارش نهایی:
گزارش نهایی متره و برآورد بعد از انجام کار باید توسط مدیریت پروژه و مالکان تصویب شود و به عنوان یک اسناد مرجع برای پروژههای آینده در سازمان مورد استفاده قرار گیرد.
برآورد بعد از انجام کار در حوزه عمران و معماری نقش اساسی در ارزیابی نهایی پروژه و اطمینان از تطابق با تعهدات اولیه دارد. این فرآیند به تصویب تصمیمهای آینده، بهینهسازی هزینهها، و بهبود فرآیندهای پروژه کمک میکند.
انواع برآورد بر اساس نحوه انجام آن
برآورد یک فرآیند است که در آن تخمینها و ارقام متفاوتی برای متغیرهای مختلف اعمال میشود. این ممکن است در حوزههای مختلف مانند اقتصاد، مهندسی، آمار و مدیریت پروژه انجام شود. در زیر، به برخی از انواع برآورد و نحوه انجام آنها اشاره میشود:
برآورد تصادفی (Random Sampling Estimate):
این روش معمولاً در آمار و تحلیل دادهها استفاده میشود. مثلا نمونههای تصادفی از جمعیت گرفته میشوند و بر اساس آنها تخمینها به دست میآید.این نوع متره و برآورد به طور کلی با دقت بالایی دست میآید، اگر نمونه به درستی انتخاب شود.
برآورد مدل (Model-based Estimate):
این نوع متره و برآورد بر اساس مدلهای ریاضی یا آماری است که برای توصیف رفتار یک سیستم یا پدیده مورد استفاده قرار میگیرند. در این مدلها میتوانند از روشهای آماری مانند مدلهای ریاضی مشتقاتی مثل معادلات دیفرانسیل استفاده کنند.
برآورد تکمیلی (Extrapolation Estimate):
این نوع متره و برآورد بر اساس توسعه دادههای موجود، به آینده یا به مناطقی که داده موجود نداریم متمرکز است. معمولاً از روشهای ریاضی مانند تابعهای توسعه یا مدلهای پیشبینی برای این منظور استفاده میشود.
برآورد بر مبنای تجربه (Expert Judgment Estimate):
این نوع متره و برآورد بر اساس دیدگاه و تجربیات افراد ماهر و کارشناسان صورت میگیرد. این افراد ممکن است اطلاعات و تجربیات خود را به عنوان منبع اصلی برآورد اطلاعات ارائه دهند.
برآورد تحلیلی (Analytical Estimate):
در این نوع برآورد، از تحلیلهای مختلف مانند تحلیل هزینه-فایده یا تحلیل حساسیت استفاده میشود. این تحلیلها به تصمیمگیری در مورد تأثیر تغییرات مختلف بر پروژه یا فعالیت کمک میکنند.
هر نوع متره و برآورد ممکن است وابسته به شرایط خاصیت مسئله مورد استفاده قرار گیرد. در هر صورت، دقت و صحت برآورد به انتخاب مناسب روش و دقت در اجرای آن بستگی دارد.
آموزش کاربرد تخصصی اتوکد برای مهندسین دفتر فنی و مترور حرفه ای
با استفاده از این دوره سرعت عملکرد خود را در دفتر فنی و متره و برآورد تا 500% افزایش دهید
فهرستبها چیست؟
در حوزه عمران و معماری، مفهوم "فهرست بها" به معانی مختلفی اشاره دارد. این مفهوم ممکن است در متنوعترین موارد به کار رود. در کل، فهرست بها یا بهای فهرستی، یک سند است که شامل اطلاعات مرتبط با هزینههای مختلف پروژههای ساختمانی میشود. این اطلاعات شامل هزینههای مواد، کارگری، تجهیزات، خدمات مهندسی، مالیات، هزینههای عمومی و سود و غیره میشود.
فهرست بها به عنوان یک ابزار اصلی در مدیریت پروژههای ساختمانی مورد استفاده قرار میگیرد. با استفاده از این فهرست، مهندسین عمران و معماران میتوانند به دقت هزینههای مربوط به هر بخش از پروژه را تخمین بزنند و مدیریت مالی را بهبود بخشند. این اطلاعات به صاحبان پروژه، مهندسان، مدیران و سایر افراد مرتبط کمک میکند تا تصمیمات بهتری در خصوص برنامهریزی، پیشبینی بودجه و کنترل هزینهها اتخاذ کنند.
دلیل و اساس تهیه فهرستبها
تهیه فهرست بها در پروژههای ساختمانی دارای اهمیت زیادی است و اساساً به دلایل زیر انجام میشود:
ارزیابی هزینهها:
تخمین هزینهها: با تهیه فهرست بها، میتوان به دقت هزینههای مختلف پروژه را تخمین زد. این اطلاعات به مالکان پروژه و مدیران اجرایی کمک میکند تا بتوانند پیشبینی هزینههای مربوط به هر فاز از پروژه را داشته باشند.
مقایسه هزینهها: فهرست بها امکان مقایسه هزینههای موارد مختلف را فراهم میکند. این اطلاعات به تصمیمگیری در مورد اولویتبندی و تخصیص منابع بهتر کمک میکند.
مدیریت مالی:
برنامهریزی بودجه: فهرست بها به مالکان پروژه و تیم مدیریت اجرایی این امکان را میدهد که برنامهریزی بودجههای مربوط به هر مرحله از پروژه را بهبود بخشند. این اطلاعات میتوانند به کنترل هزینهها کمک کنند و از افتراق بودجه جلوگیری نمایند.
تصمیمگیری موثر:
انتخاب روش اجرا: فهرست بها به مهندسین و مدیران اجرایی اطلاعات لازم را میدهد تا بتوانند بین روشهای مختلف اجرای پروژه انتخاب کنند. این شامل تخمین هزینههای مواد، کارگری، تجهیزات و سایر عوامل است.
انتخاب تجهیزات و مواد: با داشتن اطلاعات دقیق در فهرست بها، امکان انتخاب بهترین تجهیزات و مواد با توجه به هزینه و کیفیت فراهم میشود.
کنترل کیفیت:
ارزیابی کیفیت مواد: فهرست بها به مهندسین این امکان را میدهد که کیفیت مواد را با توجه به هزینهها ارزیابی کنند و تصمیمگیری در مورد استفاده از بهترین مواد را برای پروژه داشته باشند.
کنترل کیفیت اجرا: با داشتن اطلاعات دقیق در مورد هزینهها، میتوان بهترین نحوه اجرا را انتخاب کرد و کیفیت اجرای پروژه را کنترل کرد.
به طور کلی، تهیه فهرست بها به تصمیمگیری موثر، کنترل هزینهها، و مدیریت مالی پروژههای ساختمانی کمک میکند.
شاخه بندی فهرستبها
شاخه بندی فهرست بها در حوزه عمران و معماری به منظور سهولت در مدیریت و برنامهریزی پروژهها انجام میشود. شاخه بندی به معنای تقسیم بندی موارد مختلف در فهرست بها به گروهها یا دستهبندهای مختلف است. این کار باعث میشود که اطلاعات مرتبط به هر بخش از پروژه به صورت سازمان یافتهتری نمایش داده شود. در زیر به برخی از اصطلاحات و شاخههای معمول در فهرست بها اشاره شده است:
شاخه بندی بر اساس نوع کار:
سازهها: شامل هزینههای مرتبط با ساختمان اصلی پروژه مانند بناها، پلها، تونلها و...
تأسیسات: شامل هزینههای مرتبط با نصب تجهیزات و سیستمهای مختلف نظیر الکتریکی، مکانیکی، گرمایی و سرمایشی.
زیرساختها: شامل هزینههای مرتبط با زیرساختهای پروژه مانند جادهسازی، پارکینگ و...
شاخه بندی بر اساس مواد و تجهیزات:
مواد ساختمانی: شامل هزینههای مرتبط با مصالح مانند سیمان، آجر، چوب و...
تجهیزات: شامل هزینههای مرتبط با تجهیزات مختلف نظیر ماشینآلات ساختمانی، لوازم کشاورزی و...
شاخه بندی بر اساس فعالیتها:
کارهای عمومی: شامل هزینههای مرتبط با کارهای عمومی مانند حفاری، پخت، گودبرداری و...
کارهای نصب و اجرا: شامل هزینههای مرتبط با نصب و اجرای انواع سیستمها و تجهیزات.
شاخه بندی بر اساس مکان:
هزینههای مرتبط با هر بخش از سایت پروژه مانند زمینگذاری و آمادهسازی محل پروژه.
شاخه بندی بر اساس فازهای پروژه:
هزینههای مرتبط با طراحی، اجرا، و تحویل پروژه.
شاخه بندی بر اساس تخصیص هزینه به اجزاء مختلف:
هزینههای مرتبط با مواد اولیه، کارگری، تجهیزات و...
توجه داشته باشید که شاخه بندی فهرست بها به میزان نیازهای خاص هر پروژه و همچنین تفاوتهای موقعیت جغرافیایی و اقتصادی ممکن است متغیر باشد. این شاخه بندیها به مهندسان عمران و معماران این امکان را میدهد تا بهترین تخصیص منابع را بر اساس نیازهای ویژه پروژه انجام دهند و مدیریت هزینهها را بهبود بخشند.
قسمت های تشکیلدهنده فهرستبها
فهرست بها در حوزه عمران و معماری از چندین قسمت تشکیل شده است که هرکدام نقش مهمی در تعیین و ثبت هزینههای مختلف پروژه دارند. در ادامه به برخی از قسمتهای تشکیلدهنده فهرست بها اشاره شده است:
واحدهای هزینه:
در این بخش، واحدهای هزینه مشخص میشوند که بر اساس آنها هزینهها ثبت میشود. مثالهایی از واحدهای هزینه شامل متر مربع بنا، متر خط لوله، عدد دستگاه، ساعت کاری، تن مواد، و غیره میباشد.
کد مواد:
هر ماده ساختمانی یک کد یا شناسه خاص دارد. این کد برای شناسایی و ثبت هزینههای مرتبط با هر ماده استفاده میشود. این کدها باید به صورت یکتا و قابل فهم باشند.
مواد ساختمانی:
در این بخش، انواع مواد ساختمانی مانند سیمان، آجر، چوب و ... با اطلاعات مربوط به هر ماده نظیر واحد قیمت و کد مواد ذکر میشوند.
کد اجرا:
هر کد اجرا مرتبط با یک فعالیت خاص در پروژه است. این کدها برای رصد هزینههای مربوط به اجراهای خاص استفاده میشوند. به عنوان مثال، کد اجرای حفاری یا نصب سیستمهای برقی.
اجراها (فعالیتها):
این بخش شامل توضیحات دقیق در مورد فعالیتها و اجراهای انجام شده در پروژه است. هر اجرا به یک کد اجرا و اطلاعات تکمیلی نظیر توضیحات، واحد قیمت و... مرتبط میشود.
هزینههای مرتبط با کارگری:
این بخش شامل هزینههای مرتبط با نیروهای انسانی مشغول در اجرای پروژه است. هزینهها به صورت ساعتی یا بر اساس واحد زمانی دیگر ثبت میشوند.
هزینههای مرتبط با تجهیزات:
این بخش شامل هزینههای مرتبط با استفاده از تجهیزات مختلف مانند ماشینآلات ساختمانی، ابزارها و سایر وسایل است.
هزینههای مرتبط با زیرساخت:
هزینههای مرتبط با زیرساختهای پروژه مانند گودبرداری، آمادهسازی محل و دیگر عوامل زیربنایی.
هزینههای مرتبط با تأسیسات:
این بخش شامل هزینههای مرتبط با نصب و راهاندازی تجهیزات و سیستمهای مختلف نظیر الکتریکی، مکانیکی، گرمایی و سرمایشی.
هزینههای مرتبط با خدمات مهندسی:
این شامل هزینههای مرتبط با خدمات مهندسی نظیر مشاوره، طراحی، نظارت و...
هزینههای عمومی:
این بخش شامل هزینههای مرتبط با هزینههای عمومی پروژه مانند مالیات، بیمه و...
هر یک از این قسمتها در فهرست بها به منظور دقیقتر و کاملتر ثبت هزینههای مرتبط با پروژه استفاده میشوند. این اطلاعات برای مدیریت بهتر هزینهها، برنامهریزی مالی و کنترل پروژه از اهمیت بسیاری برخوردارند.
آیتم در فهرستبها
در حوزه عمران و معماری، "آیتم فهرست بها" به هر ماده، خدمت، کارگری، تجهیزات، یا هر عنصر دیگری اطلاق میشود که در فهرست بها (Bill of Quantities) ثبت و شناسایی شده است. آیتم فهرست بها در واقع نمایانگر هر یک از موارد یا فعالیتهایی است که نیاز است در پروژه اجرا شود و برای آن هزینهها و واحدهای مختلفی تعیین شده است.
هر آیتم فهرست بها شامل اطلاعات مختلفی است که به تفصیل هزینهها و مشخصات مرتبط با آن را مشخص میکند. این اطلاعات ممکن است شامل موارد زیر باشند:
کد یا شناسه: یک کد یا شناسه یکتا برای شناسایی هر آیتم در فهرست بها.
توضیحات: توضیحات دقیق در مورد خدمات یا مواد مرتبط با آیتم فهرست بها.
واحد اندازهگیری: واحد اندازهگیری که برای سنجش مقدار مرتبط با آیتم بها مورد استفاده قرار میگیرد. مثالها میتوانند شامل مترمربع، عدد، تن، متر خط، و...
تعداد یا مقدار: تعداد یا مقدار مرتبط با آیتم بها که بر اساس آن، هزینهها محاسبه میشود.
واحد قیمت: قیمت واحد برای هر واحد اندازهگیری که بر اساس آن محاسبه هزینه مرتبط با آیتم انجام میشود.
هزینه کل: مجموع هزینه بر اساس تعداد یا مقدار آیتم و قیمت واحد.
آیتم فهرست بها اطلاعات دقیقی را فراهم میکند تا مدیران پروژه، مهندسین عمران، معماران و سایر افراد مرتبط با پروژه بتوانند هزینهها را بهبود بخشیده و کنترل کنند. این اطلاعات مهم به منظور تخمین دقیق هزینهها، برنامهریزی مالی، و مدیریت بهینه منابع در طول یک پروژه استفاده میشود.
منظور از آیتم پایه
در فهرست بها در حوزه عمران و معماری، "آیتم پایه" یا "ماده پایه" به یک آیتم اصلی و اساسی اشاره دارد که سایر آیتمها و هزینهها به اساس آن تعیین میشوند. آیتم پایه به عنوان نقطه مرجع محاسباتی برای سایر موارد در فهرست بها استفاده میشود و معمولاً به عنوان یک عنصر اصلی و اساسی در پروژه تعریف میشود.
معمولاً آیتم پایه شامل یک مشخصه مهمی است که در پروژه تعیین میشود و به عنوان مبنا برای محاسبه هزینههای سایر آیتمها به کار میرود. این مشخصه میتواند مرتبط با نوع کار، ماده ساختمانی، یک قسمت اصلی از ساختمان یا هر موضوع دیگری باشد که در پروژه به عنوان مهم ترین عنصر شناخته شده است.
به عنوان مثال، در یک پروژه ساختمانی، آیتم پایه میتواند مربوط به ساخت بنا (بنیه اصلی) باشد. هزینههای ساخت بنا به عنوان آیتم پایه در نظر گرفته میشود و سایر هزینهها و آیتمها به اساس این بخش محاسبه میشوند.
استفاده از آیتم پایه در فهرست بها به ارتقاء دقت و شفافیت در محاسبات و متره و برآورد هزینهها کمک میکند. این ماده مهم به مدیران پروژه و تصمیمگیران اطلاعات دقیقتری را در خصوص هزینههای اصلی پروژه فراهم میکند و در برنامهریزی مالی و کنترل هزینهها نقش اساسی دارد.
منظور از آیتم ستاره دار (غیر پایه)
آنالیز بها
آنالیز بها در حوزه عمران و معماری به فرآیند تجزیه و تحلیل هزینههای مختلف یک پروژه ساختمانی میپردازد. هدف این فرآیند، تحلیل دقیق هزینهها، تخمین بودجهها و ارزیابی اقتصادی پروژهها است. آنالیز بها به مدیران پروژه و تصمیمگیران اجازه میدهد تا هزینههای مرتبط با هر جزء از پروژه را درک کنند و تصمیمات مناسبی در خصوص مدیریت مالی بگیرند.
مراحل کلی آنالیز بها در حوزه عمران و معماری عبارتند از:
تعریف آیتمها و آیتمهای پایه: شناسایی و تعریف دقیق آیتمهای مختلف پروژه و آیتمهای پایه که به عنوان مبنا برای محاسبات هزینهها استفاده میشوند.
جمعآوری دادهها: جمعآوری اطلاعات مربوط به هر آیتم شامل تعداد، واحد اندازهگیری، واحد قیمت، و دیگر اطلاعات مرتبط با هزینهها.
محاسبه هزینهها: انجام محاسبات بر اساس تعداد، واحد اندازهگیری و واحد قیمت برای هر آیتم به منظور تخمین هزینه کل.
آنالیز هزینهها: بررسی و تحلیل هزینههای مرتبط با هر آیتم و شناسایی عوامل مؤثر بر آنها.
برآورد بودجه: متره و برآورد بودجه کل پروژه با توجه به هزینههای محاسبه شده برای آیتمها.
ارزیابی اقتصادی: ارزیابی مزایا و هزینههای پروژه به منظور اطمینان از توازن اقتصادی آن.
تصمیمگیری: اتخاذ تصمیمات مدیریتی بر اساس نتایج آنالیز بها و ارزیابی اقتصادی.
آنالیز بها ابزار قدرتمندی برای مدیریت هزینهها، بهینهسازی بودجه، و افزایش بهرهوری در پروژههای ساختمانی است. این فرآیند به تصمیمگیران کمک میکند تا به دقت هزینهها را کنترل کرده و به بهبود مدیریت مالی و اقتصادی پروژهها بپردازند.
آموزش کاربرد تخصصی اتوکد برای مهندسین دفتر فنی و مترور حرفه ای
با استفاده از این دوره سرعت عملکرد خود را در دفتر فنی و متره و برآورد تا 500% افزایش دهید